Όταν οι μετανάστες μεταναστεύουν πίσω...

Σε εφαρμογή τίθεται από σήμερα η δεύτερη φάση του κοινοτικού προγράμματος εθελοντικού επαναπατρισμού μεταναστών, εν μέσω της ευρείας συζήτησης για το άσυλο, αλλά και της απεργίας πείνας των 300 μεταναστών στο μέγαρο Υπατία. Ο Δανιήλ Εσδράς, επικεφαλής του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, που συντονίζει το πρόγραμμα επαναπατρισμού, περιέγραψε στο tvxs.gr τις λεπτομέρειές του και εξήγησε γιατί άνθρωποι που έχουν περάσει τα πάνδεινα για να φτάσουν στη «γη της επαγγελίας», απογοητεύονται τόσο ώστε αποφασίζουν να γυρίσουν πίσω, στον πόλεμο και τη μεγαλύτερη φτώχεια.

Το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα αποτελεί πρωτοβουλία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και πάνω από δύο χιλιάδες μετανάστες έχουν μεταβεί στα γραφεία της ελληνικής αποστολής του ΔΟΜ στον Άλιμο, για να δηλώσουν συμμετοχή. Όπως εξηγεί στο tvxs.gr ο επικεφαλής του οργανισμού στην Ελλάδα, Δανιήλ Εσδράς, «υπάρχει μεγάλη ζήτηση, κάτι που ενδεχομένως δεν είχε προβλέψει η ελληνική κυβέρνηση και έτσι το πρώτο πρόγραμμα που εγκρίθηκε, μπορούσε να εξυπηρετήσει μόνο 420 άτομα».

Το κόστος του προγράμματος καλύπτεται κατά 75% από κοινοτικά κονδύλια και αντιστοιχεί σε 1.000 ευρώ ανά επαναπατριζόμενο, 300 από τα οποία προορίζονται για τα πρώτα απαραίτητα έξοδα των μεταναστών στη χώρα τους.... «Ο ΔΟΜ, λόγω της εμπειρίας και της δικτύωσης που διαθέτει, μπορεί όχι μόνο να βοηθήσει έναν μετανάστη να ταξιδέψει πίσω, αλλά και να τον υποδεχτεί εκεί, να τον καθοδηγήσει, να τον βοηθήσει να επανενταχτεί», λέει ο κ. Εσδράς.

Το πρόγραμμα επαναπατρισμού αποτελεί -σύμφωνα με τον κ. Εσδρά- μια «αμιγώς ανθρωπιστική λύση» για το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται οι μετανάστες: «Πρώτον, αυτοί οι άνθρωποι ξεπούλησαν τα πάντα για να έρθουν στην Ελλάδα, αλλά όπως είναι γνωστό, δε θέλουν να μείνουν εδώ, θέλουν να πάνε προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Τα πράγματα όμως έχουν δυσκολέψει τόσο πολύ, που είναι σχεδόν αδύνατο να περάσουν απέναντι.

Δεύτερον, το μικρομεροκάματο που βρίσκανε παλιά –και κυρίως στη μαύρη αγορά– τελείωσε. Τρίτον, η συντριπτική πλειονότητα από αυτούς δεν έχουν πουθενά να μείνουν, είναι άστεγοι και δεν έχουν ούτε να φάνε» όπως επισημαίνει ο επικεφαλής του προγράμματος.

Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός πως 9 στους 10 αιτούντες στερούνται πλήρως οποιουδήποτε χαρτιού, κάτι που μπορεί να τους προσφέρει το πρόγραμμα επαναπατρισμού, σε αντίθεση με την πρακτική των απελάσεων.

Η Ελλάδα σίγουρα δεν προσφέρει άπλετες εργασιακές ευκαιρίες, και ούτε την ξακουστή της φιλοξενία, σε ανθρώπους με σκουρόχρωμο δέρμα, αλλά για να βρίσκονται εδώ, η κατάσταση στη χώρα τους είναι μάλλον αντίστοιχη ή χειρότερη. «Η διαφορά είναι πως εκεί έχουν ένα σπίτι να μείνουν, μια μπουκιά ψωμί από την οικογένειά τους, ενώ εδώ δεν υπάρχει κάτι τέτοιο», εξηγεί ο Δανιήλ Εσδράς. «Εδώ κοιμούνται στις πλατείες, στα πάρκα και τρώνε άμα βρουν κανένα συσσίτιο. Είναι και ο ρατσισμός, αλλά ίσως τον έχουν συνηθίσει σε κάποιο βαθμό».


Ο επαναπατρισμός και το «πρόβλημα» της μετανάστευσης

Το φαινόμενο του επαναπατρισμού σημειώνει ραγδαία αύξηση τον τελευταίο καιρό. Από τη Γερμανία προς την Τουρκία, από την Ισπανία προς τη Ν. Αμερική ή από την Ελλάδα προς την Αλβανία και την Πολωνία. «Όσο και να φαίνεται παράξενο και αστείο, δεν είναι. Είναι απολύτως λογικό», λέει ο κ. Εσδράς. «Ένα άλλο παράδειγμα είναι το Βόρειο Ιράκ. Υπάρχει μετά από καιρό αυτόνομο Κουρδιστάν, το οποίο μάλιστα πάει πολύ καλά οικονομικά. Γιατί λοιπόν ο Κούρδος, που βρίσκεται εδώ τόσα χρόνια ως πρόσφυγας και έχει αναγκαστεί να ζει σε συνθήκες «λούμπεν», να μην πάει στην πατρίδα του, η οποία πλέον πάει καλύτερα οικονομικά από την Ελλάδα».

Το θέμα της μετανάστευσης βρίσκεται στο προσκήνιο και αποτελεί πολύ συχνά αφορμή ρατσιστικών εξάρσεων. «Καταρχήν, η μετανάστευση δεν πρέπει να αποκαλείται «πρόβλημα». Είναι ένα φαινόμενο, δεν είναι πρόβλημα και αρκετές φορές μπορεί να είναι και κάτι πάρα πολύ καλό», τονίζει ο κ. Εσδράς. «Απόδειξη είναι η ελληνική μετανάστευση κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, που βοήθησε τη χώρα να σταθεί στα πόδια της, με τα εμβάσματα των μεταναστών».

«Πρέπει επίσης να σκεφτούμε ότι μέχρι τώρα η μετανάστευση προς την Ελλάδα υπήρξε μάλλον ευεργετική, ιδιαίτερα από οικονομικής άποψης», προσθέτει ο επικεφαλής του οργανισμού. «Δυστυχώς όμως, ήταν επόμενο να δημιουργηθούν όλα αυτά τα προβλήματα -όπως η γκετοποίηση κλπ- από τη στιγμή που δεν υπήρξε καμία πρόβλεψη από το ελληνικό κράτος, ούτε για την υποδοχή, ούτε για τη διαχείριση αυτών των ανθρώπων».

Ο ρόλος του Διεθνή Οργανισμού Μετανάστευσης είναι πρωτίστως να προτείνει και να υλοποιεί τέτοιου είδους καινοτόμες ιδέες, οι οποίες οφείλουν, σύμφωνα με τον κ. Εσδρά, να στοχεύουν στις ρίζες του φαινομένου: «Πρώτον, θα πρέπει να γίνουν, από την Ευρώπη γενικότερα, οι σωστές επενδύσεις στις χώρες προέλευσης, προκειμένου να μην υπάρχει η ανάγκη να φεύγουν άνθρωποι από τη χώρα τους».

«Δεύτερον» , συνεχίζει ο κ. Εσδράς «η λύση είναι μια νόμιμη, ρυθμιζόμενη μετανάστευση, καθώς είναι γνωστό πως στην Ευρώπη υπάρχει ένας πληθυσμός που γερνάει. Είδαμε το πρόβλημα των ασφαλιστικών ταμείων. Άρα τα νέα εργατικά χέρια στην πραγματικότητα χρειάζονται».

Σε πρακτικό επίπεδο, ο οργανισμός έχει προτείνει αρκετά πιλοτικά προγράμματα, που σπάνια όμως βρίσκουν ανταπόκριση από την εκάστοτε εξουσία. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα κυκλικής μετανάστευσης -δηλαδή «Έρχομαι-δουλεύω-γυρνάω πίσω, με συγκεκριμένο συμβόλαιο»- το οποίο είχε εφαρμοστεί στο παρελθόν μεταξύ Αλβανίας και Ιταλίας, παντρεύοντας την προσφορά και τη ζήτηση σε εργατικό δυναμικό.

«Ένα άλλο πρόγραμμα που είχαμε προτείνει είναι πετυχημένοι μετανάστες, επικουρούμενοι από το κράτος, να επιστρέφουν στη χώρα τους και να δημιουργούν τις αντίστοιχες επιχειρήσεις», λέει τέλος ο κ. Εσδράς. «Έτσι μπορούν να ανοίξουν νέες θέσεις εργασίας σε αυτές τις χώρες, να υπάρξει ανταλλαγή τεχνογνωσίας, καθώς και να επαναπατριστούν εκεί μετανάστες που έχουν μάθει την ελληνική γλώσσα και τον ελληνική νοοτροπία. Αυτό έχει υλοποιηθεί στο παρελθόν και με μεγάλη επιτυχία σε αρκετές αφρικανικές χώρες και εμείς θέλαμε να το εφαρμόσουμε στην Αλβανία».                      tvxs.gr