Για μας.

  του Θάνου Ανδρίτσου         Είναι πολύ περίεργη και δύσκολη εποχή. Το ξέρουμε αυτό όλοι. Δεξιοί, πιο δεξιοί, πασόκοι, αριστεροί, πιο αριστεροί, αριστεροδέξιοι τρέχουν και δε φτάνουν. Ραγδαίες εξελίξεις, πολλές υποχρεώσεις, μεγάλα διλλήματα και ερωτήματα.

Έχω άποψη για τα περισσότερα, έχω πάρει θέση πολιτική προσωπικά και συλλογικά. Δεν είναι ότι θέλω να αποφύγω την τοποθέτηση πάνω στα κρίσιμα ζητήματα της συγκυρίας, που βεβαίως έχουν τεράστια σημασία για το μέλλον. Άλλωστε προσπαθώ εδώ και μέρες να καταγράψω τις πιο συγκεκριμένες σκέψεις μου σε ένα άλλο κείμενο.

Όμως θα διεκδικήσω μερικά λεπτά δικά μου, έξω από την επιτακτικότητα των καιρών, έξω από τη σκληρότητα των ερωτημάτων, τις άχαρες αλλά και αναγκαίες αντιπαραθέσεις....

Έξω ίσως και από τον αμείλικτο ρεαλισμό, τη συγκεκριμενοποίηση ή και την ορθολογικότητα που γενικά με διακατέχει και είναι πράγματι σημαντική στις μέρες αυτές.  Θα τα διεκδικήσω για να μιλήσω για κάτι μεγάλο που χάνεται καμιά φορά «μες τις πολλές κινήσεις και ομιλίες». Για κάτι που μπορεί να είναι σημαντικότερο και από τις εκλογές.

Θα τολμήσω να μιλήσω για μας. Για μας, όποιοι και αν είμαστε αυτοί, ότι και αν αυτό σημαίνει. Για μας που θέλουμε να είμαστε αριστεροί, που θέλουμε να είμαστε επαναστάτες, που θέλουμε να είμαστε με «τη νιότη του κόσμου», τον σύγχρονο κομμουνισμό. Δεν είμαι ιστορικός, ούτε έχω πολλά χρόνια στην πλάτη μου. Δεν έχω κάτι να επιδείξω για το οποίο να δικαιούμαι εγώ να μιλάω για την Αριστερά. Αισθάνομαι όμως την ανάγκη να πω αυτά που σήμαιναν για μένα Αριστερά όταν αποφάσισα να βρεθώ στις τάξεις της. Και σημαίνουν ακόμα.

Και αποφάσισα να το κάνω γιατί αυτό το αποτρόπαιο θέαμα που λαμβάνει χώρα σε όλα τα τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά, ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα της χώρας δεν είναι μόνο η προσπάθεια διατήρησης των ίδιων μνημονιακών κομμάτων στην εξουσία. Δεν είναι μόνο η επίθεση για τη μείωση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στην επόμενη εκλογική μάχη, ή άλλες φορές ενάντια στο ΚΚΕ. Σαφώς είναι και αυτός ο στόχος. Όμως στο στόχαστρο δεν μπαίνουν μόνο οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά συνολικά οι αξίες, τα ιδανικά και οι άνθρωποι αυτού που ονομάζεται Αριστερά. Δε θέλω στο κείμενο αυτό να μιλήσω για τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, άλλωστε εγώ συμμετέχω σε άλλη συλλογικότητα. Ωστόσο ο πόλεμος υπερβαίνει αυτό το κόμμα και πιάνει τους πάντες, συχνά ακόμα και για θέσεις που μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να μην υπερασπίζεται καν.

Είναι εμφανές ότι στο στόχαστρο βρίσκεται ότι εκφράζει και εξέφραζε ιστορικά η Αριστερά στον τόπο μας. Είναι εμφανές ότι αυτό που επιδιώκουν δεν είναι μόνο μια εκλογική επικράτηση αλλά μια συνολική ιδεολογική και αξιακή επανατοποθέτηση της ελληνικής κοινωνίας. Γνωρίζουν ότι ανεξάρτητα με τα αποτελέσματα των εκλογών, η κοινωνική αναμέτρηση που κυοφορείται στην Ελλάδα και διεθνώς και η οποία θα έχει αντικειμενικά αντικαπιταλιστική προοπτική, μεταξύ του παρακμάζοντος καπιταλισμού και του κόσμου της εργασίας, είναι μπροστά μας και θα είναι σκληρότατη. Και όπως συνέβαινε πάντα στην ιστορία, αυτός που μπορούσε να εκφράσει τους καταπιεσμένους, να εμπνεύσει τους πεινασμένους, να βρεθεί δίπλα στους επαναστατημένους, ήταν οι δυνάμεις της κοινωνικής χειραφέτησης και της αριστερής, κομμουνιστής προοπτικής. Αυτό φοβούνται. Αυτό θέλουν να ξορκίσουν.

Τίποτα δεν είναι τυχαίο και τίποτα δεν είναι αθώο, δυστυχώς ούτε και πρωτοφανές. Η αντιδραστική θωράκιση του συστήματος, ο συνεχιζόμενος εκφασισμός, η άνοδος των ναζιστών, η δημιουργία ενός εμφυλιοπολεμικού κλίματος με τη συνεχόμενη τρομοκράτηση για την Αριστερά που θέλει αίμα, χάος και εκτελέσεις, όλα αυτά δεν είναι παρά η δυσωδία που αναβλύζει το πτώμα του σάπιου πολιτικού συστήματος που κάνει ότι μπορεί για να μην ανατραπεί.

Επιχειρούν να ξαναγράψουν την ιστορία. Και όχι μόνο οι υμνητές του Χίτλερ που αναρωτιούνται αν υπήρχε το Άουσβιτς και αν η Πέπη Ρηγοπούλου χτύπησε στην πύλη του Πολυτεχνείου ή σε ένα περίπατο στο πάρκο. Αλλά και άλλοι, κουστουμάτοι επίσημοι που κόπτονται για τη «δημοκρατία» και τρέμουν για το «χάος» που θα έρθει αν σταματήσει η καταστροφή που μας οδηγούν.

Στοχεύουν καλά. Στο βάθος της ψυχής του ελληνικού λαού. Εκεί που ακόμα κατοικεί ο αντάρτης με τη σκούφια στραβά στο κεφάλι του που δεν υποτάχτηκε στους Γερμανούς, τους Άγγλους και τους Χίτες, εκεί που βρίσκεται ακόμα ο μακρυμάλλης φοιτητής με το αμπέχωνο κρατώντας ένα πλακάτ που λέει “σήμερα πεθαίνει ο φασισμός”. Θέλουν να ξεριζώσουν ότι πιο όμορφο κρατούσαμε στην καρδιά μας. Να απονομιμοποιήσουν την απονομιμοποιήση του φασισμού που είχε επιβάλλει η μεταπολίτευση. Αυτό είναι και μια από τις πλευρές του γνωστού «τέλους της μεταπολίτευσης» για το οποίο μιλούν γλαφυρά. Ή τουλάχιστον από την πλευρά των υπερασπιστών της μαυρίλας του σημερινού συστήματος.

Όταν η μοδάτη Lifo, που η κενότητά της ξεπερνιέται μόνο από τη δουλικότητα που δείχνει προς το σύστημα, αφιερώνει το εξώφυλλο της στα δύο «κακά» που ανοίγονται μπροστά μας, το σφυροδρέπανο και τη σβάστικα, τα πράγματα γίνονται πολύ σοβαρά. Όταν το σκοτάδι εξισώνεται με το φως σαν τα «δύο άκρα», όταν η ζωή γίνεται το ίδιο, ακριβώς επειδή είναι το αντίθετο, με το θάνατο πρέπει να φωνάξουμε. Πρέπει να φωνάξουμε για μας. Για αυτό που είναι για μας η Αριστερά. Και δεν ξέρω τι σημαίνει κάθε φορά αυτός ο χαρακτηρισμός, δεν ξέρω τι μπορεί να θεωρεί ο καθένας, ή με ποιους τρόπους πιστεύει ότι θα φτάσει στους στόχους του, δεν ξέρω καν ποιοι είναι κάθε φορά αριστεροί και αν αρκεί το να το δηλώσεις για να είσαι. Ξέρω όμως ποιοι είχαν υπάρξει αριστεροί και κομμουνιστές. Και όλοι αυτοί με κάνουν κάθε φορά να δακρύζω, να στέκομαι με σεβασμό και να χαίρομαι που έχω βρεθεί σε αυτό το στρατόπεδο στη ζωή μου.

Η Αριστερά ήταν πάντοτε αυτή που ήταν με το τίμιο, το δίκαιο, το ελπιδοφόρο, το φωτεινό, το μελλοντικό. Δεξιά ήταν το άτιμο, το άδικο, το απελπιστικό, το σκοτεινό και το συντηρητικό. Ήταν με τον δούλο όταν κάποιοι ήταν με τον αφέντη ή πίστευαν ότι δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνία χωρίς αφεντάδες και δούλους. Ήταν με κάτι ονειροπόλους ξεβράκωτους όταν κάποιοι έψαχναν να βρουν το παντεσπάνι της αφέντρας τους. Ήταν με τον φτωχό, τον απόκληρο που συμπίεζαν στις πόλεις για να δουλέψει σε εργοστάσια- φυλακές. Και ήταν μαζί του όταν κέρδιζε το 8ωρο, όταν μάθαινε να διαβάζει, να οργανώνεται και να διεκδικεί. Όταν αποφάσιζε να δει παραπέρα, ψηλότερα από τα σύννεφα και να αγγίξει τον ουρανό, ακόμα και όταν σκόνταφτε ή έπεφτε. Ανέβαινε μαζί με αυτόν και έπεφτε μαζί με αυτόν. Ήταν αυτός. Ήταν ο φτωχός που στέλνανε για τροφή στα κανονιοβόλα αλλά και ο εργάτης που πήρε τη ζωή στα χέρια του για να διεκδικήσει ειρήνη, γη και ψωμί. Ήταν μια ακόμα ψυχή στις απέραντες χιονισμένες εκτάσεις που έδιναν τη ζωή τους για να χάσει ο φασισμός. Ήταν ο γοητευτικός γιατρός που άφησε μια άνετη ζωή στην Αργεντινή για να γυρίσει τον κόσμο με ένα όπλο και τον μπερέ του.

Μιλάνε τώρα ποιοι, και σε ποιους; Οι αριστεροί που αρνούνταν τις Μεγάλες Ιδέες ή οι δεξιοί που οδηγούσαν το λαό στη συμφορά; Αυτοί που βρίσκονταν δίπλα στους εργάτες, τους πρόσφυγες, τους φτωχούς της πρώτης οικονομικής ανάπτυξης της χώρας ή οι βιομήχανοι και οι ρουφιάνοι τους. Αυτοί που σάλπισαν με ορμή για «λέυτερη πατρίδα και πανανθρώπινη λευτεριά» ή αυτοί με τις μαύρες κουκούλες και τα σηκωμένα δάκτυλα; Αυτοί που πέρασαν τη ζωή τους στα ξερονήσια ή οι υπηρέτες όλων των αφεντάδων, Γερμανών, Ιταλών, Άγγλων, Αμερικάνων και Ελλήνων. Αυτοί που πάλεψαν για δουλειά, παιδεία και δημοκρατία ή αυτοί που επέβαιναν στα τρίκυκλα; Αυτοί που βασανίζονταν στα κρατητήρια της ΕΑΤ- ΕΣΑ ή αυτοί που στέκονταν προσοχή στους Συνταγματάρχες; Αυτοί που κατακτούσαν με το αίμα τους βήμα βήμα νίκες για τους εργαζόμενους και τη νεολαία ή οι ομοτράπεζοι των «ευρωπαίων εταίρων». Αυτοί που έδιναν με αξιοπρέπεια τον καθημερινό αγώνα ή τα λαμόγια της εξουσίας και των επιχειρήσεων. Αυτοί που στέκονταν δίπλα στο φτωχό, τον εργάτη, το νέο, τον μετανάστη ή αυτοί που μαγεύονταν από την «ισχυρή Ελλάδα» των Ολυμπιακών αγώνων. Και τελικά αυτοί που τα τελευταία χρόνια βρίσκονται στις πλατείες και στις διαδηλώσεις ή τα τσιράκια των τραπεζιτών, οι «υπεύθυνοι» « ναι σε όλα».

Όχι κύριοι. Δε δικαιούστε να ομιλείτε. Δε δικαιούστε να καταγγέλλετε ότι φταίνε οι πρώτοι για την καταστροφή που βρισκόμαστε σήμερα. Δε φταίει η Αριστερά για τους μισθούς, τις δουλειές, τα σπίτια, τις ζωές που χάνονται. Το μαύρο μέτωπο του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και όλων των παρατρεχάμενων φταίει. Και δεν δικαιούστε να ομιλείτε και για κάτι ακόμα: Γιατί ακόμα και σήμερα δεν είμαστε όλοι ίδιοι, δεν έχουμε όλοι τα ίδια προβλήματα. Άλλη απόγνωση έχει ο άνεργος και ο απολυμένος και άλλη ο βιομήχανος και οι βουτυρομπεμπέδες της Εκάλης. Και η Αριστερά είναι πάντα με τον πρώτο.

Όμως οι αριστεροί και οι κομμουνιστές δεν έρχονται στο μυαλό μου μόνο σε φωτογραφίες αγώνων. Είναι και ο Ρίτσος να κάνει θέατρο στην εξορία. Ο Γληνός να σχεδιάζει τη μόρφωση της νέας γενιάς. Ο Μίκης να μελοποιεί τον Ελύτη και ο πρόσφατα χαμένος Αγγελόπουλος να τους βάζει στην ταινία του. Είναι ο Μπάτσης να προτείνει πως πρέπει να αναπτυχθεί η Ελλάδα πάνω στις ανάγκες της κοινωνίας και μετά να δολοφονείται πλάι στο χαμογελαστό άνδρα με το γαρύφαλλο. Είναι η Μαρία Δημητριάδη να τραγουδά Χικμέτ και ο Διονύσης, ότι και αν πει και ότι και αν κάνει στη ζωή του, να παίζει κιθάρα και να μιλά για τα κλειστά καφενεία και τους ξενιτεμένους φίλους. Όλοι αυτοί και τόσοι άλλοι είναι για μένα Αριστερά. Είναι όλα τα καλά και όμορφα που έγιναν ή προσπάθησαν να γίνουν σε αυτή τη μικρή γωνιά του πλανήτη με τα τόσα δεινά και τα τόσα όνειρα.

Εγώ με αυτούς είμαι. Και αυτοί είναι η ελπίδα και το αύριο. Οι άλλοι είναι το χθές και το σκοτάδι. Η Αριστερά, μας εμπνέει και μας συγκινεί για όλα αυτά, για τις στιγμές που συναντιέται με το μεγάλο, το πανανθρώπινο, το παντοτινό, με τον πραγματικό σκοπό της άλλωστε, που είναι η απελευθέρωση της ανθρωπότητας από τα δεσμά της εκμετάλλευσης. Αυτοί θέλουμε να είμαστε οι Αριστεροί:  «Δεν είμαστε εχθροί… Θέλουμε να σας δώσουμε τεράστιες παράξενες εκτάσεις… Όπου το μυστήριο εν είδη ανθών προσφέρεται σε όποιον θέλει να το κόψει… Υπάρχουν εκεί καινούργια φώτα χρώματα που κανείς ποτέ δεν έχει δει… Θέλουμε να εξερευνήσουμε τον τόπο τον πλατύ της καλοσύνης… εκεί που όλα σιωπούν.. ναι- πολεμούμε… για το απέραντο και για το μέλλον». (Γκιγιώμ Απολλιναίρ).

Δεν προσπαθώ να κάνω μια αγιογραφία του παρελθόντος της Αριστεράς. Κάθε άλλο, έχει και αυτή τα φαντάσματά της. Τα φαντάσματα της ήττας, των προδοσιών, των συναγωνιστών που λύγισαν, αυτών που θεώρησαν αυτούς που λύγισαν προδότες, τις διαγραφές, τις συνθηκολογήσεις, τις συγκυβερνήσεις. Δεν τα ξεχνάμε ποτέ. Αυτή την ιστορική ήττα της Αριστεράς και του κομμουνιστικού κινήματος παγκόσμια πληρώνουμε ακόμα. Όλα τα θυμόμαστε, πολλά από αυτά μας καθορίζουν μέχρι σήμερα και έτσι πρέπει. Είναι όμως όλα δικά μας, και τα καλά και τα κακά, και οι νίκες και οι ήττες, και θα τα κρατήσουμε και θα τα συζητήσουμε και θα τσακωθούμε. Αλλά είναι δικά μας και θα μιλήσουμε εμείς για αυτά στην προσπάθεια να φτιάξουμε την Αριστερά που έχει ανάγκη η εποχή, την Αριστερά της επανάστασης και του κομμουνισμού. Εσείς κύριοι στα κανάλια, στις Lifo και στα κόμματα του μνημονίου δεν είστε στη δική μας μεριά. Δεν θα συνομιλήσουμε για αυτά με εσάς. Τα λάθη της δικής μας ιστορίας στοίχισαν σε εμάς και στο λαό ακριβώς γιατί άφησαν εσάς να κυβερνάτε, γιατί άφησαν ανέγγιχτη την εξουσία του κεφαλαίου.

Έχουμε μεγάλες ευθύνες όλοι πάνω μας, όσοι τουλάχιστον αντιλαμβανόμαστε αυτή ως την κληρονομιά της Αριστεράς. Έχουμε την ευθύνη του παρελθόντος, της γνώσης ότι όποια πρόοδο έκανε η ανθρωπότητα αλλά και τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της επιστήμης και της τέχνης συνδέονται με τον αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη και την κατάληψη όλων των διακρίσεων, συνδέονται αντικειμενικά με αυτό που εκφράζει η Αριστερά. Έχουμε και την ευθύνη του παρόντος, την ηθική στάση του αγωνιστή που δεν ξεπουλιέται, του γείτονα και του φίλου, αυτού που θα απλώσει πάντοτε το χέρι να βοηθήσει τον αδύναμο δίπλα του, ακόμα και αν ο ίδιος αντιμετωπίζει δυσκολίες. Έχουμε όμως πιο πολύ την ευθύνη του αύριο ότι ή θα διαλυθεί το σκοτάδι της καπιταλιστικής βαρβαρότητας και θα ανοίξει ο δρόμος για την κοινωνική απελευθέρωση ή το μόνο μέλλον είναι η εξαθλίωση.

Αυτό για μένα ήταν πάντα το δίλλημα για τον αριστερό και ειδικά για τον κομμουνιστή. Και όποιος αυτά αντιλαμβάνεται σαν κληρονομιές και ευθύνες τους πρέπει να τα υπερασπίζεται από όποιον τα πυροβολεί αλλά και να προσέχει ώστε να μην τα εκφυλίσει και τα κάνει να ξεφτίσουν.

Αυτή τη μάχη θα δώσουμε λοιπόν, φίλοι και σύντροφοι. Μια μάχη που δεν θα μπορούσε να κρίνεται κυρίως στις εκλογές ότι και να υποστηρίζει ο καθένας.

Ο Μπ. Μπρέχτ μπορεί καλύτερα να επιχειρηματολογήσει από μένα:

Εγκώμιο στον κομμουνισμό

Είναι λογικός, καθένας τον καταλαβαίνει. Ειν’ εύκολος.

Μια και δεν είσαι εκμεταλλευτής, μπορείς να τον συλλάβεις.

Είναι καλός για σένα, μάθαινε γι’ αυτόν.

Οι ηλίθιοι ηλίθιο τον αποκαλούνε, και οι βρωμεροί τον λένε βρωμερό.

Αυτός είναι ενάντια στη βρωμιά και την ηλιθιότητα.

Οι εκμεταλλευτές έγκλημα τον ονοματίζουν.

Αλλά εμείς ξέρουμε:

Είναι το τέλος κάθε εγκλήματος.

Δεν είναι παραφροσύνη, μα

Το τέλος της παραφροσύνης.

Δεν είναι χάος

Μα η τάξη.

Είναι το απλό

Που είναι δύσκολο να γίνει.                  η Λέσχη