Σύμπαν και φαντάσματα

"Σύμπαν θάλασσα", έργο της Άννας Κανατά.

  Γράφει η Καίτη Βασιλάκου       Πόσος χρόνος είναι ακριβώς τα 13,7 δισεκατομμύρια έτη φωτός;

Μην κάνετε τον κόπο να υπολογίσετε, το ανθρώπινο μυαλό δεν είναι φτιαγμένο για να μετρά τέτοιους ασύλληπτους χρόνους. Τόση είναι πάντως η ηλικία του Σύμπαντός μας.

Όπως όλοι ξέρουμε, το Σύμπαν επεκτείνεται διαρκώς. Αυτό που μάλλον δεν ξέρουμε, είναι με πόση, ασύλληπτη πάλι για το μυαλό μας, ταχύτητα επεκτείνεται. Λένε λοιπόν οι ειδικοί ότι κάθε πέντε δευτερόλεπτα διαστέλλεται τόσο, όσο περίπου είναι ο χώρος που καταλαμβάνει ο Γαλαξίας μας. Αυτό σημαίνει ότι από την ώρα που άρχισα να γράφω τούτο το άρθρο μέχρι αυτήν εδώ τη στιγμή, μέσα σε ας πούμε πέντε λεπτά, το Σύμπαν κάλυψε ένα χώρο ίσαμε εξήντα γαλαξίες. Τρομαχτικό, έτσι;

Δηλαδή σε μια ώρα θα έχει καλύψει ένα χώρο ίσαμε 720 γαλαξίες.....
Και σε ένα εικοσιτετράωρο ένα χώρο ίσαμε 17.280 γαλαξίες. Και σε μια εβδομάδα ένα χώρο ίσαμε 120. 960 γαλαξίες. Και σ’ ένα μήνα ένα χώρο ίσαμε 518.400 γαλαξίες. Και σε ένα χρόνο ένα χώρο ίσαμε 6.220.800 γαλαξίες.

                                 "Όταν το Σύμπαν ήταν ακόμα παιδάκι".

Αν υποθέσουμε ότι κάποιος γεννήθηκε πριν πενήντα χρόνια, το 1962 δηλαδή, από τότε μέχρι σήμερα το Σύμπαν επεκτάθηκε σε ένα χώρο ίσαμε 31 εκατομμύρια 194 χιλιάδες γαλαξίες. Και πριν ένα αιώνα  το τότε Σύμπαν κάλυπτε ένα χώρο μικρότερο από τον τωρινό κατά 62 εκατομμύρια 208 χιλιάδες γαλαξίες. Και μέχρι να γράψω την  προηγούμενη πρόταση, το Σύμπαν αυξήθηκε κατά μερικούς ακόμα γαλαξίες. Και μέχρι να ανεβάσω αυτό το άρθρο στο διαδίκτυο, το Σύμπαν θα έχει επεκταθεί σε ένα χώρο περίπου όσο καμιά εκατοστή χιλιάδες γαλαξίες.

Δηλαδή την εποχή που δίδασκε στην Αθήνα ο Πλάτων, μπορεί να έβλεπε γύρω του τα ίδια πράγματα που βλέπουμε κι εμείς, όμως ζούσε σε ένα Σύμπαν που καταλάμβανε ένα χώρο μικρότερο από τον σημερινό κατά  1.430.784.000 γαλαξίες περίπου. Και μπορεί για τις γιγάντιες διαστάσεις του Κόσμου μας αυτός ο χώρος να μην είναι πολύ μεγάλος, αλλά για τα ανθρώπινα μέτρα είναι αχανής. Κάθε στιγμή δηλαδή που περνά βρισκόμαστε σε ένα Σύμπαν ακόμα πιο τεράστιο από την προηγούμενη στιγμή.

«Τα πάντα ρει», είχε πει ο σοφός Ηράκλειτος, αλλά, όταν το είπε,  δεν είχε υπόψη του μια τέτοια υπερκόσμια, ασύλληπτη ροή των πάντων.

Τώρα σκέφτομαι ότι  εκεί που πριν πέντε δευτερόλεπτα δεν ήταν τίποτα,  τώρα υπάρχει Κάτι και μάλιστα Κάτι τεράστιο για τα ανθρώπινα μέτρα. Και  αυτό το Κάτι είναι πλέον μέρος του Σύμπαντος, μέσα στο οποίο είμαστε κι εμείς και ταξιδεύουμε κυριολεκτικά στο άγνωστο ανοίγοντας δρόμους στο μηδέν.

                                    Solarrior: "Chaos Universe".

Ωστόσο εδώ στη μικρούλα μας Γη εμείς δεν παίρνουμε είδηση ότι ζούμε σε ένα Κόσμο που εξαπλώνεται ραγδαία και δίνει ύπαρξη σ’ αυτό το μηδέν. Δεν ξέρουμε καν τι είναι αυτό το μηδέν που βρίσκεται έξω από τα όρια του Κόσμου μας και που υποχρεώνεται να υπάρξει, όσο το Σύμπαν το καταβροχθίζει και το μετατρέπει σε χωροχρόνο.

Εμείς εδώ κάτω έχουμε τα ρολόγια μας που μας λένε ότι τώρα είναι εφτά το πρωί, ώρα να σηκωθούμε από το κρεβάτι και να ξεκινήσουμε τη μέρα μας, τώρα είναι εφτά το απόγευμα και μας περιμένουν κάποιοι φίλοι να πιούμε καφέ, τώρα είναι δώδεκα τη νύχτα, ώρα να πάμε για ύπνο, τώρα είναι ξανά εφτά το πρωί, ώρα να σηκωθούμε πάλι και να ξεκινήσουμε τη νέα μέρα μας. Και ενώ εμείς κάνουμε τα δικά μας εδώ κάτω, κάπου πολύ μακριά, κάπου αδιανόητα και ανείπωτα  πολύ μακριά,  συνεχίζεται η θυελλώδης προέλαση του Σύμπαντος που βρυχάται και φουσκώνει και δίνει ύπαρξη στο ανύπαρκτο.

Τρελά πράγματα.

Αλλά υπάρχει και κάτι πιο τρελό ακόμα.

Αυτό το απέραντο και αχανές Σύμπαν, το γεμάτο δισεκατομμύρια γαλαξίες που είναι γεμάτοι ο καθένας από δισεκατομμύρια ήλιους και πλανήτες και κομήτες και νεφελώματα και δεν ξέρω τι άλλο, αυτό λοιπόν το Σύμπαν συμβαίνει να έχει πολύ μικρή  πυκνότητα (1,4x10-29 gr/cm3) που αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σε ένα άτομο ανά κυβικό μέτρο.

Φυσικός επιστήμονας δεν είμαι, αλλά στο σχολείο έμαθα ότι  σε κάθε άτομο ο κενός χώρος είναι πολύ, πάρα πολύ μεγαλύτερος από το χώρο που καταλαμβάνουν ο πυρήνας, τα ηλεκτρόνια και τα άλλα σωματίδια. Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον η ύλη αποτελείται από άτομα, είναι πάρα πολύ αραιή και ότι ο κενός χώρος είναι πολύ μεγαλύτερος από το χώρο που καταλαμβάνει αυτή. Όμως εμείς, όταν κρατάμε μια πέτρα στο χέρι μας, έχουμε την αίσθηση ότι κρατάμε ένα συμπαγές, στέρεο σώμα. Είναι αδύνατο να καταλάβουμε με τις αισθήσεις μας ότι η πέτρα αυτή είναι περισσότερο κενό και λιγότερη, ελάχιστη ύλη.

Δηλαδή το τεράστιο Σύμπαν με την απροσμέτρητη ύλη των γαλαξιών του είναι στην ουσία περισσότερο κενό παρά ύλη.  Κι αν ήταν δυνατόν να συμπτυχθεί, θα γινόταν τόσο μικρό που θα χωρούσε (έτσι μας λένε οι επιστήμονες) σε ένα κουταλάκι του καφέ. Και μάλλον τόσο ήταν, όταν έγινε η μεγάλη έκρηξη. Τρομαχτικό κι αυτό, δεν συμφωνείτε;

Με άλλα λόγια, όλα, τα πάντα, οι απίστευτες ποσότητες ύλης που αποτελούν το Σύμπαν, οι τεράστιοι γαλαξίες με τους αμέτρητους τεράστιους ήλιους τους και τους πλανήτες τους και τους δορυφόρους τους και τους κομήτες τους και τους αστεροειδείς τους μπορούν να γίνουν ένας τόσος δα μικρός βώλος σαν αυτούς που παίζουν τα παιδάκια.  

Κι αφού ο βώλος εξερράγη και έγινε ένα διάφανο τούλι, κάτι σαν ιστός αράχνης, σαν μαλλί της γριάς, ένα αιθέριο κουρελάκι, τσουπ! φυτρώσαμε κι εμείς και παρατηρούμε εκστατικοί το κουρελάκι.

                                                  Έργο του Chris Ybarra.

Και τι ακριβώς υπόσταση έχουμε μέσα στο αιθέριο αυτό και αραχνοΰφαντο κουρελάκι; Είμαστε κι εμείς αιθέρια πλάσματα, περισσότερο κενό και ελάχιστη ύλη; Είμαστε διάφανα όντα διαπερατά από κάποια άλλη ύλη πιο συμπαγή;  Μπορεί δηλαδή αυτή η πιο συμπαγής ύλη να μας διαπεράσει με την ίδια ευκολία που εμείς περνάμε μέσα από την ομίχλη;  Κι αν αυτή η ύλη διαθέτει νοημοσύνη, πώς θα μας αντιμετωπίζει άραγε; Δεν θα μοιάζουμε με εκείνα τα αέρινα φαντάσματα που τόσο μας τρομάζουν στα παραμύθια;

Μήπως είμαστε εμείς τα φαντάσματα; Και μήπως αυτά που εμείς ονομάζουμε φαντάσματα, είναι πλάσματα από πιο πυκνή ύλη και κάποια στιγμή, σε κάποια ανωμαλία του χωροχρόνου συμπλέκονται οι Κόσμοι μας και βλέπουμε ο ένας τον άλλον;

Σε μια τέτοια περίπτωση είμαστε εμείς τα αέρινα φαντάσματα κι εκείνοι  βλέποντάς μας τρομοκρατούνται.

Για σκεφτείτε το...