 |
| Κώστας Μπαλάφας |
Πέθανε την Κυριακή, σε ηλικία 91 ετών, ο κορυφαίος Έλληνας φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας. Με τον φακό του κατέγραψε επί έξι δεκαετίες (1939-2000) τον μόχθο και τον αγώνα επιβίωσης στην ελληνική ύπαιθρο, την πορεία του ελληνικού στρατού προς το αλβανικό μέτωπο, την Κατοχή και τον αγώνα του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο. Ο Κώστας Μπαλάφας γεννήθηκε το 1920 στο ορεινό χωριό Κυψέλη της Άρτας από φτωχούς γονείς αγρότες, τον Γιώργο και την Αρχοντούλα. «Εκεί που» όπως έλεγε ο ίδιος «οι άνθρωποι παιδεύονται να επιβιώσουν, οργώνοντας την άγονη γη, λες και στύβουν με τα χέρια τους γυμνά το ξερό χώμα και το ποτίζουν με ιδρώτα, ώσπου να δώσει καρπούς...».
Σε ηλικία μόλις 11 ετών βρέθηκε στην Αθήνα και ρίχτηκε στη βιοπάλη. Τα παιδικά του βιώματα έμειναν βαθιά χαραγμένα στη μνήμη του με την παραμικρή λεπτομέρεια: «Απ' το χωριό μου κατέβηκα πρώτα στην Άρτα. Εκεί ο πατέρας μου, για να μη με στείλει μόνο στην Αθήνα, με παρέδωσε σ' ένα γνωστό μας δάσκαλο να με συνοδεύσει. Παράκληση του πατέρα μου ήταν να με βοηθήσει ώσπου να βρω στην πλατεία Κουμουνδούρου την ταβέρνα ενός συγχωριανού μας, που ήταν θαυμάσιος άνθρωπος και καλός πατριώτης. Σ' αυτόν έβρισκαν απάγκιο πολλά χωριατόπαιδα απ' την Ήπειρο, που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα. Εκτός από ένα πιάτο φαγητό που τους έδινε, φρόντιζε να τους βρίσκει και δουλειά»....
Η πρώτη επαφή του με τη φωτογραφία και τη φωτογραφική μηχανή, όπως έλεγε ο ίδιος, ήταν στα 13 του χρόνια. Είχαν έρθει κάτι συγγενείς του αφεντικού απ' την Αμερική και αυτός, για να τους ευχαριστήσει, θέλησε να τους δείξει τα αξιοθέατα της Αττικής και τους πήγε κάποια μέρα στην Πάρνηθα. Μαζί τους οι ξένοι είχαν μια μικρή φωτογραφική μηχανή Μπράουν της Κόντακ, απλή και εύκολη στο χειρισμό, για να φωτογραφηθούν. Κάποιος έπρεπε να κρατάει τη μηχανή για να τραβήξει τις οικογενειακές τους φωτογραφίες κι αναγκάστηκε ο μαγαζάτορας να πάρει και τον νεαρό υπάλληλο του μαζί γι' αυτή τη δουλειά.
«Όταν κατάλαβα ότι αυτό το μηχάνημα που κρατούσα στα χέρια μου μπορεί να αποτυπώσει σε εικόνα πάνω σε χαρτί ό,τι έχω ζωντανό μπροστά μου, μαγεύτηκα...» έλεγε.
Η πρωτόγνωρη εμπειρία εκείνης της ημέρας τον σημάδεψε: η απόκτηση μιας δικής του φωτογραφικής μηχανής έγινε, για τον έφηβο Κώστα Μπαλάφα, όνειρο μιας ολόκληρης ζωής. Όταν σπούδαζε στα Ιωάννινα, κατάφερε ν' αγοράσει μια Τζούνιορ Κόντακ πουλώντας και το ρολόι του για να συμπληρώσει το ποσό.
Την εποχή που βρισκόταν στην Ιταλία, αντικατέστησε τη μηχανή του με μία Ρομπότ. Έγινε φίλος με κάποιον υπάλληλο ενός γειτονικού φωτογραφείου, καθόταν δίπλα του κι έτσι έμαθε και την τέχνη του σκοτεινού θαλάμου. Με αυτή τη μηχανή, ο νεαρός τότε φωτογράφος θα απαθανάτιζε την πορεία του ελληνικού στρατού προς το αλβανικό μέτωπο, την Κατοχή και τον ένοπλο αγώνα του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο.
Το παράτολμο του χαρακτήρα και των πράξεων του αποδείχτηκε περίτρανα, όταν «αιχμαλώτιζε» στο φακό φοβερά εγκλήματα και σκηνές μπροστά στους Ιταλογερμανούς κατακτητές, με κίνδυνο την άμεση εκτέλεση του με συνοπτικές διαδικασίες, ή φωτογραφίζοντας τους διπλανούς συμπολεμιστές του την ώρα της μάχης.
Αδιάψευστος μάρτυρας της παράτολμης ιδιοσυγκρασίας και εφευρετικότητάς του είναι η φωτογράφιση των σωμάτων των πατριωτών Τόδουλου και Φαρίδη, που αιωρούνταν άψυχα ανάμεσα σε δύο πλατάνια στις όχθες της λίμνης των Ιωαννίνων τον Μάρτη του 1944, όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Κώστας Μπουμπούρης, «Ο Κώστας Μπαλάφας και η Ελλάδα του».
Πριν τρία χρόνια ο Κώστας Μπαλάφας δώρισε στο Μουσείο Μπενάκη 15.000 ασπρόμαυρα αρνητικά και 60 κινηματογραφικές ταινίες μικρού μήκους, στις οποίες κατέγραψε την καθημερινότητα σε ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα.
«Ο Κώστας Μπαλάφας, υπήρξε μια εμβληματική μορφή της ελληνικής φωτογραφίας. Το έργο του διατρέχει έξι ολόκληρες δεκαετίες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και καταγράφει με συγκλονιστικό τρόπο τον σκληρό, καθημερινό αγώνα των Ελλήνων για την επιβίωση, την ελευθερία και τη δημοκρατία. Η προσφορά του είναι τεράστια, του είμαστε όλοι ευγνώμονες. Τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους του» δήλωσε ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος. in.gr Χαρακτηριστικές φωτογραφίες του Κώστα Μπαλάφα:
Φωτογραφίες απο το λεύκωμα του Κώστα Μπαλάφα το αντάρτικο στην Ήπειρο.
Ο Κώστας Μπαλάφας συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους Έλληνες εκπροσώπους της ανθρωπιστικής φωτογραφίας κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Το έργο του αφιερωμένο στον απλό άνθρωπο του μόχθου και ιδιαίτερα στους κατοίκους των απομακρυσμένων χωριών της Ηπείρου, έχει προβληθεί επανειλημμένα τα τελευταία 20 χρόνια μέσα από εκθέσεις και εκδόσεις.
Ενταγμένος ο ίδιος από το 1943 στο 85ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, κατέγραψε με το φακό του τον αγώνα του ηπειρώτικου λαού ενάντια στον κατακτητή, με τη συνείδηση ότι σώζει ιστορικές στιγμές για να τις μεταφέρει στις επόμενες γενιές. Σε κινηματογραφικό φιλμ, που κυριολεκτικά του έπεσε από τον ουρανό —από ένα ιταλικό βομβαρδιστικό— αποτύπωσε τις καταστροφές των χωριών, τις ζυμώσεις για την έναρξη του ένοπλου αγώνα, τις πορείες και τις μάχες των ανταρτών, το θρήνο των μανάδων, αλλά και τις εκδηλώσεις κατά την απελευθέρωση της πόλης των Ιωαννίνων.
Το υλικό αυτό έμεινε κρυμμένο για 31 χρόνια κάτω από το ξύλινο πάτωμα ενός σπιτιού στα Γιάννενα. Το 1991, με τη φροντίδα και έξοδα του δημιουργού, κυκλοφόρησε η έκδοση Κώστας Μπαλάφας. Το αντάρτικο στην Ήπειρο, Ασπρόμαυρες φωτογραφίες 1940-1944.
Πηγή: www.arxaiologia.gr
Ο Πάνος Τζαβέλας τραγουδά το μοιρολόϊ της Ηπείρου Σαμαρίνα.
Ο Κώστας Μπαλάφας συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους Έλληνες εκπροσώπους της ανθρωπιστικής φωτογραφίας κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Το έργο του αφιερωμένο στον απλό άνθρωπο του μόχθου και ιδιαίτερα στους κατοίκους των απομακρυσμένων χωριών της Ηπείρου, έχει προβληθεί επανειλημμένα τα τελευταία 20 χρόνια μέσα από εκθέσεις και εκδόσεις.
Ενταγμένος ο ίδιος από το 1943 στο 85ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, κατέγραψε με το φακό του τον αγώνα του ηπειρώτικου λαού ενάντια στον κατακτητή, με τη συνείδηση ότι σώζει ιστορικές στιγμές για να τις μεταφέρει στις επόμενες γενιές. Σε κινηματογραφικό φιλμ, που κυριολεκτικά του έπεσε από τον ουρανό —από ένα ιταλικό βομβαρδιστικό— αποτύπωσε τις καταστροφές των χωριών, τις ζυμώσεις για την έναρξη του ένοπλου αγώνα, τις πορείες και τις μάχες των ανταρτών, το θρήνο των μανάδων, αλλά και τις εκδηλώσεις κατά την απελευθέρωση της πόλης των Ιωαννίνων.
Το υλικό αυτό έμεινε κρυμμένο για 31 χρόνια κάτω από το ξύλινο πάτωμα ενός σπιτιού στα Γιάννενα. Το 1991, με τη φροντίδα και έξοδα του δημιουργού, κυκλοφόρησε η έκδοση Κώστας Μπαλάφας. Το αντάρτικο στην Ήπειρο, Ασπρόμαυρες φωτογραφίες 1940-1944.
Πηγή: www.arxaiologia.gr
Ο Πάνος Τζαβέλας τραγουδά το μοιρολόϊ της Ηπείρου Σαμαρίνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου