Μετά σαράντα τέσσερα έτη

Tου Πασχου Mανδραβελη

Εχουν γραφεί κι έχουν λεχθεί πολλά για το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, τη θλιβερή επέτειο του οποίου είχαμε πριν από λίγες ημέρες. Κάποια από αυτά είναι σωστά, κάποια άλλα είναι μύθοι, που δυστυχώς δεν μας επιτρέπουν να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα, όχι μόνο γι’ αυτά που μας συνέβησαν, αλλά και για όσα μας συμβαίνουν. Ο μεγαλύτερος όλων των μύθων είναι ο ίδιος που ανακυκλώνεται σε κάθε καμπή της ιστορίας μας· είναι ο «μύθος των αθώων Ελλήνων» που έπεσαν θύματα ξένων κέντρων.

Η ιστορική έρευνα έχει αποδείξει πως και συνωμοσίες υπήρξαν, και κάποιο από τα πολλά αμερικανικά δάχτυλα μπήκε, και η χούντα εξυπηρέτησε πολλάκις τους σχεδιασμούς των Αμερικανών. Η αλήθεια όμως που αποσιωπάται είναι ότι δεν ήταν όλοι οι πραξικοπηματίες πράκτορες ή κατά συνείδηση προδότες. Απλώς υιοθέτησαν την καταστροφική πλάνη ότι υπάρχει κάτι υπέρτερο της Δημοκρατίας που πρέπει να διασωθεί....
Στο μυαλό τους η Πατρίδα κινδύνευε, επομένως ο δημοκρατικός κανόνας έπρεπε να ανασταλεί. Και η ειρωνεία είναι ότι στο τέλος αυτή η πλάνη οδήγησε σε μια μεγάλη καταστροφή της πατρίδας.

Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι και η «παλλαϊκή αντίσταση στην χούντα» ήταν μύθος. Στα πρώτα χρόνια, τουλάχιστον, της δικτατορίας υπήρχε λαϊκή αποδοχή του καθεστώτος. Στο μυαλό επίσης των πολιτών σφηνώθηκε η ιδέα ότι ο δημοκρατικός κανόνας οδηγούσε τη χώρα σε αδιέξοδα και η θυσία του ήταν το μικρότερο κακό. Κι εδώ η ειρωνεία επίσης ήταν ότι αυτή η πλάνη οδήγησε τη χώρα σε αδιέξοδα κάθε είδους – κοινωνικά, πολιτικά, εθνικά.

Αν και δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τους πεπλανημένους, οφείλουμε να κατανοήσουμε το σκεπτικό τους για να αποτρέψουμε την επανάληψή του. Η αλήθεια είναι πως η Δημοκρατία είναι δύσκολο πολίτευμα. Εχει πολλή βαβούρα και μεγάλα χασομέρια. Θέλει συζητήσεις, διαβουλεύσεις, πιέσεις κοινωνικών φορέων, διαμαρτυρίες, επιτροπές της Βουλής, ολομέλειες και κυβερνητικούς βουλευτές. Μετά έχει δικαστήρια, Ανεξάρτητες Αρχές, Συμβούλιο της Επικρατείας κ.ά. Εχει άρθρα του Συντάγματος, διατάξεις νόμων, νομολογίες κ.λπ. Ολα αυτά δεν είναι άμεσα αποτελεσματικά, ούτε πάντα καταλήγουν στα καλύτερα αποτελέσματα. Βραχυχρόνια θα ήταν αποτελεσματικότερο να αποφασίζει κάποιος «ιδανικός σοφός», αν αυτός μπορούσε να υπάρξει. Μακροχρόνια, όμως, η Δημοκρατία εξασφαλίζει ότι δεν θα έχουμε καταστροφικά αποτελέσματα. Η ιστορία δείχνει ότι οι καταστροφικότερες αποφάσεις ελήφθησαν από ανθρώπους που θεωρούντο «ιδανικοί σοφοί».

Αυτές οι δυσκολίες της δημοκρατίας δημιουργούν σύγχυση στα κεφάλια των αδαών που φλερτάρουν στην ιδέα της παραβίασης του δημοκρατικού κανόνα για χάρη της αποτελεσματικότητας, του δίκιου, ή άλλου ανώτερου σκοπού. Και ο δημοκρατικός κανόνας δεν καταλύεται μόνο από τα τανκς, καταλύεται και διά της ανομίας. Ειδικά εκείνης που φοράει πολιτική λεοντή.

Φυσικά, οι άνομοι δεν είναι πραξικοπηματίες. Αλλά, πάλι, η Δημοκρατία δεν είναι μόνο εκλογές και δεν πραγματώνεται μία φορά στα τέσσερα χρόνια. Δημοκρατία είναι η καθημερινή τήρηση της σύμβασης που έχουν οι πολίτες, για τη δημιουργία των κανόνων συμβίωσης και η εφαρμογή αυτών. Ακόμη κι αν αυτά δεν γίνονται σωστά, το καθήκον όλων είναι ο αγώνας για βελτίωσή τους. Πάλι με δημοκρατικά μέσα, διότι η Δημοκρατία είναι ό,τι καλύτερο βρήκαμε μέχρι σήμερα για να μπορούμε να συμβιώνουμε.                 kathimerini.gr