Μικρό Αμερικάνικο Ημερολόγιο

Γραφει ο Γκασμεντ Καπλανι                     Γύρισα από την Αμερική πριν λίγες μέρες. Στο μικρό διάστημα που έμεινα εκεί, διαπίστωσα, για άλλη μια φορά, ότι η Αμερική είναι σκέτος πειρασμός για κάποιον που του αρέσει να παρατηρεί χειρονομίες, να περιγράψει εικόνες, να σχολιάζει ιστορίες, να εστιάζει στις «παραξενιές» της. Πόσες φορές έχει γραφτεί ότι υπάρχουν «πολλές Αμερικές». Υπάρχει όμως και μια Αμερική, «μοναδική», με κοινά χαρακτηριστικά από τη μια άκρη της χώρας στην άλλη. Και από την άλλη συμβαίνει, μέσα σε σαράντα χιλιόμετρα, να συναντήσεις τόσες διαφορετικές όψεις της Αμερικής που νομίζεις ότι ταξιδεύεις σε διαφορετικές χώρες. Σήμερα και τις επόμενες μέρες θα παραθέσω εδώ μερικές από τις σημειώσεις και τις σκέψεις που κράτησα στις λίγες μέρες που κάθισα στο Μίσιγκαν, περικυκλωμένος από άφθονο χιόνι και υπέροχους ανθρώπους. Ιδού το πρώτο «κρούσμα» της επαφής με την Αμερική. Λες την λέξη «υπέροχος» - «amazing» - με σχετική ευκολία. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι έχεις πολλούς λόγους να το πεις. Αυτή η αχανής χώρα έχει μια ιδιαίτερη ικανότητα να σε τρομάζει και να σε ενθουσιάζει ταυτόχρονα...

***

Το να πας στο αεροδρόμιο της Αθήνας με τα ΜΜΜ είναι σαν να παίζεις τζόγο. Δεν ξέρεις εάν «απεργεί» μόνο το προαστιακό ή και τα λεωφορεία μαζί. Και όταν ξέρεις ότι υπάρχει απεργία στα λεωφορεία δεν ξέρεις πότε σταματούν τα δρομολόγια: μία ώρα ή μισή ώρα πριν την έναρξη της απεργίας. Αν ψάξεις κάποιον να σου απαντήσει απλά ματαιοπονείς. Εγώ ρίσκαρα και στάθηκα τυχερός. Πρόλαβα το τελευταίο λεωφορείο πριν την έναρξη της απεργίας. Από εκεί και πέρα όλα του ταξιδιού πήγαν ομαλά. Με μια στάση στο Άμστερνταμ, όπου ένας ψηλός, σοβαρός και ευγενικός Ολλανδός με υπέβαλλε σε μια σειρά ερωτήσεων. Εμένα και άλλους επιβάτες. «Έχετε ξαναπάει στην Αμερική;». «Ποιον θα δείτε εκεί;». «Τι δουλειά κάνετε;». «Συγγραφέας; Για ποιον γράφετε». «For my mum» απάντησα αστειευόμενος. Ο Ολλανδός νόμιζε ότι «My Mum» ήταν ο τίτλος κάποιου περιοδικού. Όταν κατάλαβε ότι αστειευόμουν το βλέμμα του έγινε πιο μουντό και από τον ουρανό του Άμστερνταμ που έβλεπα πίσω από την τζαμαρία. Μετά μου ζήτησε διάφορα: card visit, πρόσκληση από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, το βιβλίο μου στα αγγλικά. Όταν τα είδε όλα αυτά ηρέμησε. Πήρε ξανά το κανονικό, σοβαρό του ύφος. Και όταν του είπα ότι μετά από τόσες ερωτήσεις που μου έκανε δικαιούμαι και εγώ να του κάνω μια ερώτηση είπε «μάλιστα» και με κάρφωσε με ένα βλέμμα δυσπιστίας και υπεροψίας που μου θύμισε το βλέμμα της Margarete van Eyck στον πίνακα του αναγεννησιακού Ολλανδού ζωγράφου Jan van Eyck. Τον ρώτησα πως τον λένε και μου απάντησε ότι τον λένε Μάρκο. «Όπως Μάρκο φαν Μπάστεν;» του είπα. Χαμογέλασε για πρώτη φορά και κούνησε καταφατικά το κεφάλι. Ακριβώς σαν τον Μάρκο φαν Μπάστεν.

Μετά τον ξανθό και σοβαρό Ολλανδό ήρθε η σειρά του «μεταλλικού ανιχνευτή». Το οποίο σου κάνει πραγματικό στριπτίζ. Εκεί με περίμενε ένας άλλος Ολλανδός, μελαψός και με αυστηρό βλέμμα, που με διάταξε να ανοίξω τα πόδια και να σηκώσω τα χέρια, όπως κάνουν στις αμερικάνικες ταινίες οι μπάτσοι όταν συλλαμβάνουν ληστές. Αφού με παρότρυνε πρώτα να βγάλω τα παπούτσια μου, όπως κάνουν οι μουσουλμάνοι όταν μπαίνουν σε τζαμί. Μετά από όλα αυτά, μπήκα στο αεροπλάνο με κατεύθυνση το αεροδρόμιο του Ντιτρόιτ. Και με το που μπαίνω μέσα νόμιζα ότι μπήκα σε συνεδρία των Ηνωμένων Εθνών. Όλα τα χρώματα, όλες οι γλώσσες, κάθε είδος θρησκευτικής ενδυμασίας, ήταν εκεί, δίπλα δίπλα. Έκλειναν τα κινητά, άνοιγαν τα netboooks, σέρφαραν στα iPhones, έφτιαχναν τα πράγματά τους, έπαιρναν μια ανάσα πριν το πολύωρο ταξίδι. Οι αεροσυνοδοί μας χαμογελούσαν συνέχεια, όπως στις διαφημίσεις για οδοντόπαστες. Τόσα ταξίδια στην Ευρώπη ποτέ δεν είδα ένα αεροπλάνο τόσο «παγκοσμιοποιημένο». Την Αμερική την συναντάς πριν προσγειωθείς στην Αμερική: στο αεροπλάνο των επιβατών που ταξιδεύουν προς το κέντρο της Αυτοκρατορίας...            Υπάρχουμε….. Συνυπάρχουμε;