Πεντακόσιες χιλιάδες ψέματα και μια αλήθεια για την Κούβα

Των Τ.Κουράκη και Κ. Ήσυχου

Αποφασίσαμε να παραθέσουμε κάποια επιχειρήματα, γνωστά και άγνωστα, όχι για να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε κακόβουλα άρθρα σε βάρος μιας ιστορικής λαϊκής εξέγερσης και επανάστασης αλλά γιατί νιώθουμε ότι έχει σημασία αδιάκοπα και διαχρονικά να κάνουμε ουσιαστική και τεκμηριωμένη κριτική σε μια ιστορική και πολιτική πραγματικότητα στην Κούβα από την σκοπιά υπεράσπισης μιας επανάστασης που έχει πολλά να διορθώσει ακόμα, και όχι από την σκοπιά της κατεδάφισης της.

«Η Κούβα απολύει 500.000 εργαζομένους», «Νεοφιλελεύθερη επέλαση στην Κούβα», «Κατάρρευση του σοσιαλισμού στην Κούβα», «Ο Κάστρο επαναλαμβάνει τα ίδια αποτρόπαια βήματα του Τσαουσέσκου..» είναι μερικά από τα δεκάδες άρθρα, αναλύσεις και απόψεις που διατυπώθηκαν τις τελευταίες μέρες μετά από την απόφαση της κουβανέζικης κυβέρνησης να ανασυγκροτήσει τον Δημόσιο τομέα της..... να αναδιαρθρώσει το ανθρώπινο δυναμικό με μετατάξεις σε ελλειμματικές και υποβαθμισμένες υπηρεσίες του Δημοσίου αλλά και να προωθήσει σε εθελοντική βάση εργαζομένους που θα ήθελαν να εργαστούν σε μικρής κλίμακας ιδιωτικές επιχειρήσεις με περιορισμένο αριθμό εργαζομένων (αγροτική παραγωγή σε αναξιοποίητη καλλιεργήσιμη γη με επινοικίαση από το κράτος, κομμωτήρια, περίπτερα, μικρής κλίμακας ιδιωτικές επιχειρήσεις στο μηχανουργικό, ηλεκτρολογικό τομέα, νέες τεχνολογίες, επισκευές αυτοκινήτων, κ.λπ.)...Πρόκειται για κάτι που στη μαρξιστική θεωρία αποτελεί ένα από τα μεγάλα και ανοιχτά ζητήματα από την εποχή της ΝΕΠ του Λένιν στην τότε νεαρή Σοβιετική Ένωση. Μικτή οικονομία με ιδιωτικές επιχειρήσεις μικρής κλίμακας εκεί που το Δημόσιο δεν χρειάζεται να σπαταλά επενδύσεις αποτελεί σήμερα για την Κούβα μια αναγκαία επιλογή, που μπορεί να προσφέρει σε συνθήκες οικονομικού αποκλεισμού και μεγάλης οικονομικής δυσπραγίας σε ό,τι αφορά τη διαθεσιμότητα σκληρού νομίσματος, μιας και η Κούβα μπορεί να συναλλάσσεται μόνο με αμερικανικό δολάριο όταν πρέπει να αγοράσει νέες τεχνολογίες έως και για την εισαγωγή διατροφικών προϊόντων.

Η απόφαση αυτή δεν είναι ένα απλό διάταγμα που ένα ωραίο πρωινό εκδόθηκε, αλλά είναι αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης διαδικασίας διαλόγου με τους εργαζομένους, τα συνδικάτα, όπου διατηρούνται όλα τα θεσμικά, συνταγματικά, εργασιακά δικαιώματα των μετατασσόμενων εργαζομένων. Ο δείκτης της ανεργίας στην Κούβα είναι 1,7%. Συνταγματικά η εργασία κατοχυρώνεται ως δικαίωμα και η σημερινή νομοθετική πρωτοβουλία για το μισό εκατομμύριο εργαζομένων στο Δημόσιο που θα μεταταχθούν δεν επιτρέπει τη συνταγματική παραβίαση των δικαιωμάτων τους. Παρ’όλα αυτά δεν σημαίνει ότι δεν θα είναι μια εύκολη διαδικασία, αλλά ας πάρουμε υπόψη ότι θα συνεχιστεί για τα επόμενα τρία χρόνια, έως ότου ολοκληρωθεί. Το αποτέλεσμα της σημερινής παγκόσμιας καπιταλιστικής, χρηματοπιστωτικής κρίσης έχει σοβαρές επιπτώσεις και στην Κούβα, πόσο μάλλον όταν έχει μια οικονομία χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εξαγωγικών πλεονεκτημάτων, λόγω της ιδιαίτερης ένδειας σε πλουτοπαραγωγικές πηγές.

Οικονομικός αποκλεισμός και η σημασία του

Σε συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο οικονομικός πόλεμος εναντίον της Κούβας έχει ακόμα δυσμενέστερες επιπτώσεις. Ας δούμε δυο - τρεις απλές περιπτώσεις και εξειδίκευσης του οικονομικού αποκλεισμού. Με απόφαση του Αμερικανικού Κογκρέσου και την ευλογία του Λευκού Οίκου τα τελευταία χρόνια, κανένα προϊόν δεν επιτρέπεται να εισαχθεί στην Κούβα όταν στο αποτέλεσμα της παραγωγής του προϊόντος αυτού υπάρχει άνω του 15% συμμετοχή αμερικανικής τεχνολογίας ή οικονομικής συμμετοχής από αμερικανικό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Καμιά αμερικανική επιχείρηση στις ΗΠΑ ή στο εξωτερικό δεν επιτρέπεται να έχει κανενός είδους οικονομική συναλλαγή με την Κούβα. Κανένα εμπορικό πλοίο κάτω από καμία σημαία δεν επιτρέπεται να ελλιμενίζεται σε αμερικανικό λιμάνι εάν κατά τους τελευταίους έξι μήνες έχει ελλιμενιστεί σε κουβανέζικο Λιμάνι. Αυτά είναι ελάχιστα από τα εκατοντάδες «πολεμικά μέτρα» που κατά καιρούς έχουν λάβει, λαμβάνουν και εκσυγχρονίζουν οι ΗΠΑ, σε βάρος μιας επανάστασης, που δεν επιτρέπει στον Αμερικανό γίγαντα να ξεχάσει την ταπείνωσή του.

Ο κλοιός του οικονομικού αποκλεισμού που έχουν επιβάλει παράνομα οι ΗΠΑ, για πάνω από μισό αιώνα, παρά τις αντίθετες και αλλεπάλληλες αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων του ΟΗΕ, σφίγγει ακόμα περισσότερα από την κυβέρνηση Ομπάμα, που στρέφει το γεωπολιτικό της ενδιαφέρον στην Καραϊβική και στη Λατινική Αμερική, ενδυναμώνοντας έναν ανελέητο οικονομικό, μιντιακό και πολιτικό πόλεμο σε βάρος της Βολιβίας, της Βενεζουέλας, του Εκουαδόρ, και της Κούβας. Σημερινό εφεύρημα των ΗΠΑ, είναι ο λεγόμενος πόλεμος κατά των ναρκωτικών και των καρτέλ στην Κολομβία και το Μεξικό.

Μαίνεται κυριολεκτικά ένας πολύπλοκος και αιματηρός εμφύλιος πόλεμος στο Μεξικό και την Κολομβία από ομάδες και οικογένειες των καρτέλ, για τον έλεγχο της παραγωγής και της διακίνησης ναρκωτικών ουσιών, πάνω στη μεγαλύτερη αγορά του πλανήτη, τις ΗΠΑ. Έτσι η παρουσία και αύξηση στρατευμάτων και αμερικανικών βάσεων είναι γεγονός, σε μια σειρά χώρες που συνορεύουν με τις χώρες μέλη της ΑΛΜΠΑ (Εναλλακτική Μπολιβαριανή Ολοκλήρωση για τις χώρες της Λ.Α. και Καραϊβικής). Το αποτέλεσμα δεν είναι η μείωση τις διακίνησης των ναρκωτικών, αντίθετα αυξάνουν οι απειλές, οικοδομείται ένας ιδιόμορφος ψυχρός πόλεμος ανάμεσα σε κυβερνήσεις που βρίσκονται υπό την πολιτική και οικονομική τροχιά των ΗΠΑ και μιας σειρά προοδευτικών και αριστερών κυβερνήσεων. Ας μην ξεχνάμε τις εκατοντάδες επιθέσεις που έχει δεχθεί η Κούβα τις τελευταίες δεκαετίες, από ανατινάξεις εμπορικών αεροσκαφών, μέχρι και επιθέσεις χημικού πολέμου σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις της, ανάλογες αναφορές από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ ήδη έχουν χαρακτηριστεί μη απόρρητες πλέον.

Τέλος, δεν υπερασπιζόμαστε λάθη και παραλείψεις, ακόμα και κακές αποφάσεις που ορισμένες φορές παίρνονται υπό το κράτος ενός ακήρυχτου σκληρού πολέμου, που δέχεται η Κούβα, ενώ εμείς, ορισμένες φορές, με ευκολία βιαζόμαστε να κρίνουμε, με τον δογματισμό μιας «μεταμοντέρνας δογματικής και αλάνθαστης αριστεράς». Απλά επισημαίνουμε ότι δεν είναι τυχαίο γεγονός ότι μια φτωχή χώρα από άποψης πλουτοπαραγωγικών δεδομένων, χωρίς βιομηχανική υποδομή που έχει μια χώρα του πρώτου κόσμου, μπορεί να στέκεται όρθια στους χαλεπούς καιρούς του 21ου αιώνα, επιμένοντας σε κοινωνικές πολιτικές, στην πολιτική της πλήρους απασχόλησης και της εγγυημένης δημόσιας υγείας και παιδείας για όλο τον πληθυσμό της. Ίσως αυτό είναι το μεγάλο αγκάθι των εχθρών της, που θέλουν να μας πείσουν ότι όλοι πρέπει να υποταχθούμε στο νεοφιλελεύθερο μέλλον. Έστω και εάν υπάρχει ένα μικρό παράδειγμα, οπουδήποτε με αντινεοφιλελεύθερες πολιτικές, αν δεν μπορεί να αποδομηθεί, τότε πρέπει να δυσφημιστεί με τον πιο άγριο και ακραίο τρόπο.

Η παντοδύναμη ιδεολογία του νεοφιλελευθέρου καπιταλισμού καλπάζει ενώ η μικρή Κούβα επιμένει να είναι «το ποντίκι που βρυχάται δίπλα στον γίγαντα». Αυτό απαντάμε στο πρόσφατο άρθρο «Καληνύχτα, Φιντέλ» του Ν. Χριστοδουλάκη, λέγοντας «Καλημέρα και πάλι στην όμορφη επανάσταση που αρνείται να ακολουθήσει τις συνταγές των εχθρών της». Ενώ μπορεί να δέχεται την καλόπιστη κριτική των συντρόφων και φιλών της.

*Ο Τάσος Κουράκης είναι αντιπρόεδρος της ελληνικής Βουλής, βουλευτής Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ.

**Ο Κώστας Ήσυχος είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΝ, υπεύθυνος για την Εξωτ. Πολιτική και Άμυνα

Στην εφημερίδα Αυγή της 10/10/2010                    tvxs.gr