Η ντροπή του σύγχρονου κόσμου

Άννα Ρέμπελου                    
36 εκατ. σκλάβοι του σήμερα όταν οι αριθμοί δεν λένε πάντα την αλήθεια

Από τους 500 Ινδούς που απελευθερώθηκαν πρόσφατα από εργοστάσιο στις ΗΠΑ μέχρι τα πορνεία όλου του πλανήτη το σύγχρονο δουλεμπόριο καλά κρατά.

Η 23η Αυγούστου έχει καθιερωθεί από τον ΟΗΕ ως παγκόσμια ημέρα κατά της δουλείας. 

Κάπου στην Πελοπόννησο 19χρονος Ρουμάνος αναζητά δουλειά. Τον προσλαμβάνει, λοιπόν, ένας τσοπάνης για να προσέχει τα πρόβατα και του λέει πως θα του εξασφαλίζει φαγητό, στέγη και έναν μισθό.... Μόνον που το φαγητό είναι λιγοστό και άθλιο, η στέγη ακόμα πιο άθλια και ο μισθός δεν δόθηκε ποτέ.

Όταν ο 19χρονος τόλμησε να διαμαρτυρηθεί μετά από περίπου ένα εξάμηνο, ο «εργοδότης του» τον κατεβάζει στο χωριό, πεινασμένο και χωρίς δεκάρα, και του λέει να τραβήξει τον δρόμο του αφού δεν είναι ευχαριστημένος.

Κάτοικος του χωριού που βλέπει τον εξαθλιωμένο νεαρό, του δίνει φαγητό και 40 ευρώ για να μπορέσει τουλάχιστον να αγοράσει ένα εισιτήριο λεωφορείου και να φύγει.

Αυτή η ιστορία σαφώς και δεν είναι μοναδική και αποκαλύπτει μια μικρή μόνον πτυχή, της λεγόμενης σύγχρονης δουλείας που συμβαίνει και στην χώρα μας.

Στον Παγκόσμιο Δείκτη Δουλείας (Global Slavery Index), ο οποίος παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πέρσι και φέτος επανήλθε επικαιροποιημένος, η Ελλάδα παίρνει την 156 θέση σε σύνολο 167 χωρών, ενώ εντός Ευρώπης κατατάσσεται 27 με περίπου 1.400 άτομα παγιδευμένα στην σύγχρονη δουλεία.

Φυσικά, πρόκειται για εκτιμώμενο μέγεθος βασισμένο κυρίως στα στοιχεία ερευνών της Gallup. Όμως, αρκετά μέλη ελληνικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως η Α21 πιστεύουν ότι είναι κατά πολύ υψηλότερο. Όταν κοιτά κανείς τις βαθμολογίες των κυβερνήσεων ως προς την αντίδρασή τους απέναντι στην σύγχρονη δουλεία, η Ελλάδα παίρνει από τους αναλυτές του Global Slavery Index βαθμό Β, καθώς υπάρχει μεν ένα βασικό νομικό πλαίσιο που ποινικοποιεί μορφές της σύγχρονης δουλείας και μηχανισμοί προστασίας των θυμάτων, αλλά δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκείς υπηρεσίες υποστήριξης των θυμάτων.

Το βασικό ζήτημα με την σύγχρονη δουλεία είναι πως μπορεί μεν να απαγορεύεται, τουλάχιστον στα ευνομούμενα κράτη, αλλά στην πραγματικότητα δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει και τούτο διότι όσο η φτώχεια επιμένει και οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να αναζητούν πηγές φθηνού εργατικού δυναμικού, τόσο οι ευάλωτοι άνθρωποι θα πέφτουν θύματα σκληρής εκμετάλλευσης.

«Δυστυχώς, σήμερα περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ ζουν σε καθεστώς σύγχρονης δουλείας. Στην Μαυριτανία ενήλικες και παιδιά αποτελούν πλήρη ιδιοκτησία των αφεντικών τους, στην Ινδία γενιές και ολόκληρες οικογένειες είναι σκλάβοι, ενώ θύματα υπάρχουν και σε φάρμες στην Βρετανία και τα ψαροκάϊκά στην Ταϊλάνδη.

Κάθε χώρα πλήττεται. Υπάρχουν 12 διεθνείς συμβάσεις και περισσότερες από 300 συμφωνίες που απαγορεύουν την δουλεία και, όμως, εξακολουθεί να υπάρχει. Και τούτο διότι είναι κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας και των κοινωνιών μας και συνδέεται με τις αλυσίδες παγκόσμιας προσφοράς» επισημαίνει στο WE του news247.gr η Τζίνα Νταφάλια, επικεφαλής επικοινωνίας του Ιδρύματος Walk Free.

Πριν λίγους μήνες στις ΗΠΑ εκδικάστηκε η μεγαλύτερη υπόθεση human trafficking. Περίπου 500 Ινδοί είχαν προσληφθεί το 2005 από την Signal International για να εργαστούν στα ναυπηγεία της στον Μισισιπή.

Ο καθένας τους είχε πληρώσει τουλάχιστον 10.000 δολάρια στον τοπικό μεσίτη ευρέσεως εργασίας που συνεργαζόταν με την Signal, με την προσδοκία μιας καλοπληρωμένης δουλειάς και βοήθεια για την απόκτηση της περίφημης πράσινης κάρτας.

Αντ’ αυτού, υποχρεώθηκαν να εργαστούν για λίγα χρήματα σε απάνθρωπες συνθήκες και στοιβάχθηκαν σε ένα καταυλισμό, ο οποίος φρουρούταν από ένοπλους άνδρες. Ο δικαστής της υπόθεσης απεφάνθη υπέρ των πέντε Ινδών που τόλμησαν να προσφύγουν στην δικαιοσύνη και όρισε στην Signal να τους καταβάλει αποζημίωση ύψους 14 εκατομμυρίων δολαρίων.

Σύντομα και άλλες ίδιες υποθέσεις πρόκειται να «σκάσουν» για την Signal, η οποία τόνισε, φυσικά, πως θα εφεσιβάλει. Λίγες ημέρες μετά από την εξέλιξη αυτής της υπόθεσης και ο αμερικανικός κολοσσός Apple σπεύδει να δηλώσει ότι εάν βρεθεί πως κάποιος από τους προμηθευτές του εργατικού δυναμικού έχει χρεώσει προμήθεια, θα επιμείνει να δοθούν αυτές πίσω στους εργαζόμενους, οι οποίοι, σημειωτέον, συχνά παίρνουν δάνειο για να βρουν τα λεφτά και να αγοράσουν την ελπίδα μιας καλής εργασίας.

Αγορά 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων

Η σύγχρονη δουλεία μοιάζει με το τέρας της λερναίας Ύδρας. Εγκληματολόγοι και ειδικοί στο θέμα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποιούν ότι τα επόμενα δέκα χρόνια το human trafficking (η παράνομη διακίνηση ανθρώπων) αναμένεται να ξεπεράσει το εμπόριο όπλων και ναρκωτικών.

Σε οικονομικούς όρους, βάσει μελέτης του Διεθνούς Οργανισμού Απασχόλησης (ILO),η σύγχρονη δουλεία εκτιμάται ότι αποτελεί μια παράνομη βιομηχανία που αποδίδει κέρδη ύψους 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.

Στην ίδια έκθεση υπογραμμίζεται επίσης ότι σε όλο τον κόσμο περίπου 21 εκατομμύρια άνθρωποι τελούν υπό καθεστώς δουλείας.

Τα 5 εκατομμύρια αυτών είναι παγιδευμένοι στα δίκτυα παράνομης πορνείας και 9 εκατομμύρια είναι μετανάστες –εντός ή εκτός συνόρων- προς αναζήτηση εργασίας. Με τα στοιχεία του Global Slavery Index, τα μεγέθη ανεβαίνουν ακόμα περισσότερο και οι παγιδευμένοι άνθρωποι στα δίχτυα της σύγχρονης δουλείας υπολογίζονται συνολικά στα 35,8 εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά.

Οι δέκα χώρες με τη μεγαλύτερη επικράτεια σύγχρονης δουλείας σε σχέση με τον πληθυσμό τους, είναι η Μαυριτανία, το Ουζμπεκιστάν, η Αϊτή, το Κατάρ, η Ινδία, το Πακιστάν, η Δημοκρατία του Κονγκό, το Σουδάν, η Συρία και η Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής.

Οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό σύγχρονων δούλων είναι η Ινδία, η Κίνα, το Πακιστάν, το Ουζμπεκιστάν, η Ρωσία, η Νιγηρία, η Δημοκρατία του Κονγκό, η Ινδονησία, το Μπαγκλαντές και η Ταϊλάνδη.

Να σημειωθεί πως στην Ταϊλάνδη το μεγαλύτερο ποσοστό καταναγκαστικής εργασίας εντοπίζεται στην βιομηχανία επεξεργασίας θαλασσινών και την πορνεία, ενώ στη νότια Ινδία στην βιομηχανία ενδυμάτων.

Όλες μαζί αυτές οι τελευταίες δέκα χώρες, αντιστοιχούν στο 71% των 35,8 εκατομμυρίων ανθρώπων παγιδευμένων στην σύγχρονη δουλεία, τονίζουν οι αναλυτές της διεθνούς μη κυβερνητικής οργάνωσης The Walk Free Foundation που παρουσιάζει τον Παγκόσμιο Δείκτη Δουλείας και η οποία χρηματοδοτείται από τους Αυστραλούς φιλάνθρωπους Άντριου και Νίκολα Φόρεστ.

Ευρώπη

Στην Ευρώπη οι σύγχρονοι δούλοι υπολογίζονται στις 566.200. Όσον αφορά τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να έχουν συνολικά τη χαμηλότερη επικράτεια μοντέρνας δουλείας παγκοσμίως, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν από αυτήν με πρόσφατες γνωστές υποθέσεις αυτές στην βιομηχανία καλλιέργειας κάνναβης στην Ιρλανδία και την καταναγκαστική επαιτεία στην Γαλλία.

Το 65% των θυμάτων του human trafficking είναι Ευρωπαίοι, αν και τα τελευταία χρόνια αυξάνεται δραστικά το ποσοστό των μη Ευρωπαίων. Η παράνομη διακίνηση ανθρώπων αφορά σε ποσοστό 70% την σεξουαλική και εμπορική εκμετάλλευσή τους, ενώ εργασία το ποσοστό υπολογίζεται στο 19%.

Η καταναγκαστική εργασία, συχνά με «όπλο» το χρέος, συμβαίνει κυρίως στον αγροτικό και τον κατασκευαστικό τομέα, όπως και σε εκείνον της επεξεργασίας τροφίμων. Ωστόσο, αυξάνονται και οι περιπτώσεις παροχής οικιακών υπηρεσιών από μη Ευρωπαίους με συνθήκες σύγχρονης δουλείας, σε σπίτια διπλωματών.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός, ότι η Τουρκία εμφάνισε στον τελευταίο Παγκόσμιο Δείκτη Δουλείας τους μεγαλύτερους απόλυτους αριθμούς σύγχρονης δουλείας στην περιοχή. Μάλιστα, στη γειτονική χώρα εξαιρετικά υψηλοί είναι οι γάμοι παιδιών, όπως και η καταναγκαστική εργασία με το trafficking.

Η Τζίνα Νταφάλια επισημαίνει ότι χάρη στις προσπάθειες πολλών οργανώσεων κατά της δουλείας και την ενημέρωση του κόσμου, η σύγχρονη δουλεία συμπεριλήφθηκε στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ που σημαίνει ότι στο εξής θα αποτελεί προτεραιότητα για τον διεθνή οργανισμό και τα μέλη του.

«Πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία να ενισχύσουμε την διεθνή δράση και να αντιμετωπίσουμε πραγματικά το πρόβλημα. Αλλά δεν θα καταφέρουμε πολλά εάν δεν δραστηριοποιηθούν και οι επιχειρήσεις γι’ αυτό».

Άραγε μπορούν ή κυρίως επιθυμούν οι επιχειρήσεις να αντισταθούν στις Σειρήνες του μηδενικού εργατικού κόστους;

ΝEWS 247                                                     στον Τοίχο