Ρασμίγκ Κεσεγιάν, Σεντρικ Ντιράν
Διάλογος για την έξοδο από το ευρώ και την ΕΕ
Ο καθένας έχει τα όνειρα που του αντιστοιχούν. Πριν από λίγα χρόνια, φιλοδοξία των ευρωπαϊκών ελίτ ήταν να κάνουν την ΕΕ «την πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης (knowledge
economy) σε παγκόσμιο επίπεδο, ικανής να προωθήσει ποσοτικά και
ποιοτικά την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή». Εν τω μεταξύ
μεσολάβησε η κρίση και μαζί μ’αυτήν μια σειρά χρηματιστικών αναταραχών
και θεσμικών ψυχοδραμάτων. Ουδείς πλέον πιστεύει ότι η οικονομία της ΕΕ
θα γίνει «η πιο δυναμική σε παγκόσμιο επίπεδο», ούτε ότι θα προωθηθεί η «κοινωνική συνοχή»....Τι ονειρεύονται πλέον οι ευρωπαϊκές ελίτ; Με μια λέξη «σταθερότητα». Την επιβράδυνση της καταστροφής και την εξαγορά χρόνου.
Σε μια συνέντευξη που έδωσε τέλη Δεκεμβρίου στην γαλλική εφημερίδα Journal du Dimanche, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ντράγκι χαίρεται που η ανεργία στην Ευρώπη φαίνεται να σταθεροποιείται στο 12%. Η ανάπτυξη, προσθέτει, θα φτάσει ίσως το 1% με 1,5%.
Οι λέξεις «σταθερότητα» και «σταθεροποίηση» αναφέρονται όχι λιγότερο
από εφτά φορές σε αυτή τη συνέντευξη. Η «αβεβαιότητα» υποχωρεί,
ισχυρίζεται ο Ντράγκι, και καλεί τις κυβερνήσεις να «συνεχίσουν στο
δρόμο των μεταρρυθμίσεων».
Το συμπέρασμα που συνάγεται μετά βεβαιότητας από τις δηλώσεις του Ντράγκι είναι το εξής: οι ευρωπαϊκές ελίτ, ή μάλλον το τμήμα τους που είναι το λιγότερο επιρρεπές σε ψευδαισθήσεις, είναι πεισμένες ότι μια ανεργία της τάξης του 10 ή 12% είναι ένα δομικό στοιχείο της κατάστασης. Είναι επίσης πεισμένες ότι η ανάπτυξη θα παραμείνει αναιμική, στην καλύτερη περίπτωση της τάξης του 1,5%, το πιθανότερο γύρω στο 0,5%.
Ακόμη κι αν προκύψουν τα «νέα μοντέλα ανάπτυξης» τα οποία εύχεται ο
Ντράγκι, οι επιπτώσεις τους στην απασχόληση δεν θα γίνουν αισθητές πριν
από αρκετά χρόνια, ίσως και δεκαετίες. Η διακυβέρνηση της στασιμότητας,
αυτός είναι ο νέος ορίζοντας των ηγετών της ΕΕ.
Από τον 19ο αιώνα και μετά, οι δημοκρατικές κατακτήσεις είναι αναπόσπαστα δεμένες με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Οι περίοδοι κρίσεων αντίθετα συχνά καταλήγουν σε αυταρχική σκλήρυνση.
Η στασιμότητα που επικρατεί στην Ευρώπη οδηγεί σε διαδικασίες
συρρίκνωσης της δημοκρατίας. Ως απάντηση στην κρίση, τα ευρωπαϊκά κράτη
δέχθηκαν ένα «μεγάλο άλμα» στη κατεύθυνση της
ευρωπαϊκής ενοποίησης. Για να υπηρετήσουν αυτό το στόχο παραιτήθηκαν από
την ουσία των αρμοδιοτήτων που κατείχαν σε θέματα οικονομικής πολιτικής
προς όφελος θεσμών της ΕΕ με πολύ μικρή –στην καλύτερη περίπτωση - δημοκρατική νομιμοποίηση και κατά κανόνα απολύτως καμία.
Το ότι η λήψη των αποφάσεων γίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο δε σημαίνει όμως ότι το ίδιο ισχύει και για την πολιτική ζωή. Αντίθετα, το χάσμα μεταξύ του ευρωπαϊκού και του εθνικού επίπεδου είναι όλο και εντονότερο: στο πρώτο διαμορφώνεται η οικονομική πολιτική, στο δεύτερη η δημοκρατική συζήτηση. Ελλείψει δε κοινωνικού κινήματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το χάσμα αυτό θα διευρύνεται και μαζί μ’αυτό η διαδικασία απο-δημοκρατικοποίησης.
Σ’αυτό το πλαίσιο, η ανάδειξη μιας αριστερής πλειοψηφίας σε ρήξη με τον
νεοφιλελευθερισμό ικανής να αναλάβει την διακυβέρνηση της ΕΕ είναι απλά
αδιανόητη. Ο «ευρωκεϋνσιανισμός» για τον οποίο γινόταν λόγος στην αρχή της κρίσης αποτελεί πλέον μακρυνή ανάμνηση.
Παρ’όλα αυτά τα κόμματα της ευρωπαϊκής Αριστεράς φαίνονται,
όπως δείχνουν οι αποφάσεις του τελευταίου συνέδριου του ΚΕΑ που συνήλθε
στη Μαδρίτη τον περασμένο Δεκέμβρη, φαίνεται να επιμένουν σε αυτήν την
επιλογή. Ενας ενισχυμένος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός, μια ΕΚΤ που θα
προσφέρει δημοσιονομική στήριξη στα κράτη, επενδύσεις στις οικολογικές
υποδομές και ένα ευρωπαϊκό ταμείο ανεργίας, αυτά τα μέτρα, μαζί μ’άλλα,
θα οδηγήσουν, σύμφωνα με το ΚΕΑ, στην ανάδειξη μιας άλλης Ευρώπης.
Δυστυχώς όμως τα εμπόδια για την υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος
είναι ανυπέρβλητα. Αυτά τα μέτρα είναι ασύμβατα με τον γενετικό κώδικα
των ισχύουσων ευρωπαϊκών συνθηκών. Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει
θεμελιωθεί πάνω στο γερμανικής έμπνευσης φιλελεύθερο σχέδιο της «κοινωνικής οικονομίας της αγοράς» (Ordoliberalismus).
Οπως κατέδειξε ο Μισέλ Φουκό, σύμφωνα με αυτό το σχέδιο «η θεμελιακή
μορφή της κοινωνικής πολιτικής δεν μπορεί να είναι κάτι που θα
αντιτίθεται και θα αποτελεί αντίβαρο στην οικονομική πολιτική».
Ο στόχος αντίθετα είναι η κάλυψη από την αγορά του συνόλου των κοινωνικών αναγκών. Η καταναγκαστική αρχή του «ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού», η ανεξαρτησία της ΕΚΤ, η ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων, οι περιορισμοί στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής,
η απουσία ενοποιημένης κοινωνικής πολιτικής προκύπτουν μοιραία από αυτά
τα θεμέλια. Η θέληση για αναπροσανατολισμό της Ευρώπης προϋποθέτει τη
ρήξη με αυτήν τη διαβολική μηχανή.
Στην
περίπτωση που σημειώσει εκλογικές επιτυχίες σε μία ή σε περισσότερες
χώρες, κάτι που αποτελεί ένα πιθανό ενδεχόμενο, η Αριστερά που θέλει να
έρθει σε ρήξη με το νεοφιλελευθερισμό θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα αδυσώπητο δίλημμα: να απεμπολήσει το στόχο του οικολογικού και κοινωνικού μετασχηματισμού για να γίνει «ευρωσυμβατή» ή να επιλέξει την ανυπακοή και εν τέλει την ρήξη με την ΕΕ. Δεν υπάρχει τρίτος δρόμος.
Μόνο όταν θα επέλθει ρήξη με την ΕΕ θα μπορέσει να ανοίξει ο δρόμος για
την πραγματική πολιτική: μια πολιτική που θα στοχεύει στην πλήρη
απασχόληση, τον επαναπροσανατολισμό της οικονομίας σύμφωνα με τις
κοινωνικές ανάγκες, τη διεθνή ολοκλήρωση σε αλληλέγγυα βάση και το
σχεδιασμό της οικολογικής μετάβασης.
Το
να διακηρύσσεται, όπως κάνουν τα πλειοψηφικά τμήματα της ευρωπαϊκής
αριστεράς, ότι «μια άλλη Ευρώπη είναι δυνατή» στη βάση της υπάρχουσας
ενέχει ένα σοβαρό κίνδυνο: να οδηγήσει στην απογοήτευση και την
παραίτηση των αγωνιστών και όσων την υποστηρίζουν εκλογικά. Το
ξεκαθάρισμα αυτού του ζητήματος είναι λοιπόν αναγκαίο στην προοπτική των
ευρωεκλογών του Ιούνη. Ενα μόνο σύνθημα επιβάλλεται για αυτήν την
προεκλογική εκστρατεία: ανυπακοή στην Ευρωπαϊκή Ενωση!
Μετάφραση: Στάθης Κουβελάκης
Πρώτη δημοσίευση: ιστοσελίδα του περιοδικού Regards http://www.regards.fr/web/Desobeir-a-l-Union-europeenne,7338
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Cédric
Durand, En finir avec l’Europe, La fabrique, Παρίσι, 2014. Ο τόμος
συγκεντρώνει μεταξύ άλλων κείμενα των Σεντρίκ Ντιράν, Ραζμίγκ Κεσεγιάν,
Κώστα Λαπαβίτσα, Στάθης Κουβελάκη καθώς και του Βόλφγκανγκ Στρέεκ,
διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Ερευνών «Μαξ Πλανκ» της Γερμανίας.
[2] Βλέπε Le Monde diplomatique, τεύχος 718, Γενάρης 2014, σελ. 24.
[3] Φρεντερίκ Λορντόν, «Πως να φύγουμε από το ευρώ» http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=12951:lornton-frenterik&catid=54:anpolitiki&Itemid=284
[4] Βλέπε Guillaume Etievant, « L’Europe n’est pas un tabou pour nous », προσβάσιμο στο http://www.marianne.net/L-Europe-n-est-pas-un-tabou-pour-nous_a234799.html
[5] Ο Ραζμίγκ Κεσεγιάν (φωτό δεξιά) διδάσκει κοινωνιολογία στη Σορβόνη, ο Σεντρίκ Ντιράν (φωτό αριστερά) διδάσκει
οικονομία στο πανεπιστημίο Παρίσι 13 – Βιλτανέζ. Οι συγγραφείς είναι
μέλη του Αριστερού Μετώπου Γαλλίας και της συνιστώσας του «Μαζί - Κίνημα
για την αριστερή, οικολογική και αλληλέγγυα εναλλακτική» που αποτελεί
την 3η συνιστώσα του Αριστερού Μετώπου. αριστερό blog
πηγή: iskra.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου