Φιντέλ, ανεξάντλητος επαναστάτης / Fidel, inagotable revolucionario / Fidel, inépuisable révolutionnaire

Sierra Maestra   Κείμενο του Hernando Calvo Ospina, (Κολομβιανός δημοσιογράφος & συγγραφέας που κατοικεί στη Γαλλία, συνεργάτης της Le Monde Diplomatique), το οποίο ο ίδιος διάβασε στις 17 Απριλίου του 2013 στο Casa de la América Latina de Paris (Σπίτι της Λατινικής Αμερικής στο Παρίσι), κατά την διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου “Le droit de l’Humanité à l‘existence” ("Το δικαίωμα της Ανθρωπότητας στο να υπάρχει"), το οποίο περιέχει 22 "Reflections" ("Στοχασμούς") του ηγέτη της Κούβας, Φιντέλ Κάστρο Ρουζ. ...

Είναι ένας από τους μεγαλύτερους χαρακτήρες του εικοστού αιώνα. Στη Γαλλία, δεν υπάρχει κανένας του αναστήματός του, ούτε καν ο Charles de Gaulle. Είτε μας αρέσει είτε όχι, ο Φιντέλ Κάστρο, αυτός ο άνθρωπος, είναι ένας ζωντανός μύθος . [...]

Σε τρεις περιπτώσεις, έχω μοιραστεί συζητήσεις μαζί του, και αυτές έχουν μείνει χαραγμένες στη μνήμη μου ως οι πιο σημαντικές στιγμές της ζωής μου. Είχα επίσης την ευκαιρία να τον ακούσω ζωντανά να μιλάει σε διάφορες περιπτώσεις. Δεν κρατούσα σημειώσεις ενώ άκουγα τις αναλύσεις του, γιατί ήξερα ότι την επόμενη ημέρα θα τις διάβαζα στον κουβανικό Τύπο. Χρησιμοποιούσα τον χρόνο μου στο να τον παρακολουθώ. Έβλεπα πως κουνάει τα χέρια του χειρονομώντας κοντά στη γενειάδα του, κουνώντας τον δείκτη του δεξιού χεριού του σαν το ραβδί ενός διευθυντή ορχήστρας. Κάθε φορά, φοβόμουν ότι η φωνή του θα σπάει, καθώς ακουγόταν μερικές φορές κάπως βραχνή, αλλά κάθε φορά έκανα λάθος, και συνέχιζε να μιλάει για περισσότερες από τέσσερις ώρες συνεχόμενα. Ανάλογα με το νόημα των προτάσεων του, ήταν εναλλάξ ηγέτης, δάσκαλος, σύντροφος ή πατέρας. 

Θα χρειαζόταν απαραίτητα μια μακροχρόνια έρευνα στην ιστορία της ανθρωπότητας για να καθοριστεί εάν υπήρξε ποτέ αποδεδειγμένα ένας πολιτικός αρχηγός πιο ικανός από τον Φιντέλ. Εκτός από το γεγονός ότι έχει μια καταπληκτική μνήμη, μπορεί να κάνει στο άψε σβήσε και μαθηματικούς υπολογισμούς. [...]

Η κουβανική επανάσταση επιβίωσε επειδή ο Φιντέλ δεν θέλησε να αντιγράψει οποιοδήποτε σύστημα, κινεζικό, σοβιετικό ή άλλο. Ο Φιντέλ και οι κουβανοί διαμόρφωσαν την πιο ισότιμη κοινωνία. Αλλά φυσικά, 50 χρόνια είναι ένα μικρό χρονικό διάστημα για να αφαιρέσει κανείς το βάρος των 500 ετών ευρωπαϊκής και η αμερικανικής αποικιοκρατίας.

Ο Φιντέλ υπήρξε ένας στρατηγός από τους λίγους στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ένας μεγάλος ονειροπόλος με καρδιά που έζησε για τους ανθρώπους του και στην επανάσταση υπήρξε στρατιώτης στην πρώτη γραμμή. Αλλά, επιπλέον, έχει κάνει πολλά και για πολλούς φτωχούς ανθρώπους στον κόσμο. Όταν οι διάφορες κυβερνήσεις πρότειναν να στείλουν στρατεύματα, αυτός έστελνε γιατρούς και δασκάλους δωρεάν. Η Αϊτή είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα. Θυμάμαι την δυσπιστία μου, όταν ήξερα ότι είχε αποφασίσει να δημιουργήσει την Λατινοαμερικάνικη Σχολή Ιατρικής και να παρέχει υποτροφίες σε χιλιάδες νέους φτωχούς από τη Λατινική Αμερική και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και το έκανε στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, όταν η οικονομική κατάσταση του νησιού ήταν ακόμα πολύ δύσκολη. Και αυτή η σχολή είναι ακόμα εκεί, και παράγει γιατρούς για ολόκληρη την ήπειρο.

Τον Δεκέμβριο του 2011, ο Φιντέλ μπήκε στο Βιβλίο Ρεκόρ Γκίνες ως «το πρόσωπο με τις περισσότερες φορές απόπειρας δολοφονίας». Εκτιμάται ότι το διάστημα 1959 - 2000, υπήρξαν 638 σχέδια και απόπειρες δολοφονίας εναντίον του, σε μεγάλο βαθμό καθοδηγούμενα από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA). Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η CIA απευθείας έχει δώσει τη δική της εκδοχή για το γεγονός, εξηγώντας γιατί ο Φιντέλ είχε γίνει έμμονη ιδέα για την κυβέρνησή της. "Πολλοί από τους πολιτικούς ηγέτες μας (εν. τις ΗΠΑ) πίστευαν ότι η Κούβα θα έπρεπε να είναι μέρος της επικράτειάς μας και θεωρούσαν πως είχαν κάθε δικαίωμα να αποφασίσουν για το τι πρέπει να συμβεί εκεί. Και αν ο Κάστρο δεν ήταν εκεί, αυτό θα ήταν σίγουρα κάτι καλό. Ο Κάστρο είχε μετατραπεί για αυτούς σε ένα εμπόδιο, που τους προκαλούσε και τους ενέπαιζε. Και αυτό τρόμαζε μια υπερδύναμη".

Ο Φιντέλ και η επανάσταση του έδωσαν νέα τροπή στα πράγματα στην Αμερική. Τίποτα δεν θα ήταν ποτέ το ίδιο, είτε στρατιωτικά είτε πολιτικά: η Ουάσιγκτον έπρεπε να αναπροσαρμόσει ολόκληρη τη στρατηγική της αυτοκρατορία της.

Αλλά ο Φιντέλ Κάστρο πώς κατάφερε να επιβιώσει από τόση σκληρότητα και τέτοια μέσα; Πολλοί ακόμα θυμούνται εκείνο το βράδυ της 8 Ιανουαρίου 1959, όταν ο Φιντέλ μπήκε στην θριαμβευτικά στην Αβάνα, και στη μέση της ομιλίας του ένα περιστέρι προσγειώθηκε στον ώμο του. Υπήρξε σιωπή στο ακροατήριο και πολλοί έκαναν το σημείο του σταυρού σαν να θεώρησαν αυτό το γεγονός σαν ένα σημάδι από το Θεό που ευλόγησε τον «εκλεκτό». Αλλά καμία υπερφυσική δύναμη δεν θα μπορούσε να έχει κάνει τόσα πολλά για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια του, αν δεν ήταν οι άνθρωποι του και ο λαός του στην Κούβα, καθώς και οι πολλοί φίλοι της επανάστασης του στο εξωτερικό που τον πρόσεχαν.

Στις 19 Φλεβάρη του 2008 ήμουν στην Αβάνα. Ο ήλιος έλαμπε εκείνο το πρωί, αλλά η ατμόσφαιρα ήταν διαφορετική παντού. Είχαν περάσει μόνο λίγες ώρες μετά την εξάπλωση του μηνύματος που ανέφερε ότι ο Φιντέλ εγκατέλειπε τα καθήκοντά του ως Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας και ως Αρχηγός. Είχε ζητήσει να συνεχίσουν να τον αποκαλούν όλοι απλώς ως «ο σύντροφος Φιντέλ». Δάκρυα κυλούσαν στα μάτια πολλών ανθρώπων που είχα γνωρίσει. «Είναι σαν ένας πατέρας να παραιτείται από το να είναι γονιός», λέγαν. Όμως, γύρω στο μεσημέρι άκουσα: «Και τι με αυτό που ανακοίνωσε ο Φιντέλ; Ο Φιντέλ είναι ο Φιντέλ! Αυτός θα είναι για πάντα ο Διοικητής μας, ακόμα και μετά το θάνατό του!».

Δεδομένου ότι πολλοί θα ήθελαν να το ακούσουν αυτό, λοιπόν ναι, θα το πω: ο Φιντέλ έκανε λάθη. Άνθρωπος είναι. Είναι λογικό να κάνει σφάλματα. Όμως τα παραδέχθηκε. Για να μάθετε, θα πρέπει απαραίτητα να διαβάστε μερικά μόνο πράγματα από το τεράστιο πνευματικό του έργο. Έχω δει την ικανότητά του να προχωρήσει καθώς διορθώνει τα λάθη του.

Για όλα αυτά και για πολλά περισσότερα θα έχω τεράστιο σεβασμό και θαυμασμό για τον Φιντέλ, για τον πολιτικό ηγέτη, για τον άνθρωπο, για τον ονειροπόλο και οραματιστή. Διότι χάρη σε αυτόν, στην Κούβα δεν υπάρχει η δυστυχία που υπάρχει στη Λατινική Αμερική, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε πολλά μέρη της Ευρώπης, όπως το όμορφο Παρίσι. Κανένα παιδί στην Κούβα δεν κοιμάται στους δρόμους, ούτε υποφέρει από την πείνα, ούτε δε πάει σχολείο. Και αυτό είναι το έργο του Φιντέλ. Και εργάζεται για το μέλλον των παιδιών και ενεργεί επίσης και για τους γονείς τους και για τις γενιές που έρχονται, είναι το πιο ευγενές και τεράστιο ανθρώπινο έργο.

Και όμως, πολλοί χαρακτηρίζουν σαν δικτάτορα τον Φιντέλ και θα ήθελαν το θάνατό του. Αλλά, λέγοντας αυτά, δεν γνωρίζουν, ή δεν τους βολεύει να γνωρίζουν, ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο χρειάζονται "Fideles". Χρειάζονται έναν Fidel Castro Ruz που θα τους κάνει να πιστεύουν ότι είναι άνθρωποι και ότι δεν ήρθαν σε αυτόν τον κόσμο μόνο για να υποφέρουν.

Σας ευχαριστώ πολύ.

* * *

Texto leído por Hernando Calvo Ospina, (periodista y escritor colombiano, residente en Francia y colaborador de Le Monde Diplomatique), el 17 de abril 2013 en la Casa de la América Latina de Paris, durante la presentación del libro “Le droit de l’Humanité à l‘existence” (El Derecho de la Humanidad a Existir), el cual contiene 22 “Reflexiones” del dirigente cubano Fidel Castro Ruz. 

«Es uno de los más grandes personajes del Siglo XX. En Francia, no existe ninguno de su talla, ni siquiera Charles de Gaulle. Se quiera o no a Fidel Castro, este hombre es un mito vivo…» Esto me lo expresó el gran actor francés Pierre Richard, durante una entrevista que realicé hace seis años.

Y sí, Fidel, como nos hemos acostumbrado a llamarle quienes admiramos su vida y obra, es un personaje fuera de serie.

En tres ocasiones he podido compartir diálogos con él, y estos quedaron grabados en mi memoria como de los más importantes momentos de mi vida. También he tenido la oportunidad de escucharlo en vivo en varias ocasiones. Yo no tomaba nota de sus análisis, pues sabía que al otro día los leería en los diarios cubanos. Es que yo prefería detallarlo. Ver cómo sus manos gesticulaban junto a la barba, mientras su dedo índice de la mano derecha parecía una batuta. Siempre creí que se quedaría sin voz, pues daba la sensación de estar agripado, pero en cada ocasión habló más de cuatro horas. Por el sentido de sus frases pasaba de dirigente a maestro; de compañero a padre.

Sería necesaria una larga búsqueda en la historia de la humanidad para encontrar a un líder político con tantas capacidades como Fidel ha demostrado. Además de tener una memoria prodigiosa, Fidel puede realizar cálculos matemáticos improvisados y en un abrir y cerrar de ojos. En la televisión, después de un discurso sobre geoestrategia, El sabía dar consejos a la población sobre la mejor manera de preparar un plato de la gastronomía tradicional cubana, con una olla multiusos que el gobierno entregaría a precio extremadamente módico; Se cuenta que durante la guerra de liberación de Angola y contra el estado racista de Sudáfrica, él asesoró a sus generales y casi dirigió las principales batallas desde La habana ; El le ha dado seguimiento al desarrollo de un ciclón, que amenazaba con pasar por Cuba, para luego explicar a los ciudadanos las medidas que se debían tomar para afrontarlo.

Es cierto que no la ha tenido fácil cuando ha realizado comentarios sobre un partido de beisbol, y una parte de la población no ha estado de acuerdo con El pues ello beneficiaba a un equipo. Tampoco produjo risas al proponer que se controlara el consumo de ron para el beneficio de la salud del pueblo: ha sido de las poquísimas propuestas de Fidel que nunca pudieron ser aplicadas.

Hasta donde he conocido, en una sola ocasión se creyó que se había vuelto loco. Fue durante un discurso en la ciudad de Camagüey, el 26 de julio de 1989. Ahí se le ocurrió decir a viva voz : « porque si mañana o cualquier día nos despertáramos con la noticia de que se ha creado una gran contienda civil en la URSS, o, incluso, que nos despertáramos con la noticia de que la URSS se desintegró, cosa que esperamos que no ocurra jamás…” Repito, eso lo dijo en julio de 1989, y mucha gente quedó preocupada pensando que el sol le estaba haciendo daño al Comandante. Y ¿qué pasó dos años después? ¡Se desintegró la URSS! El ya había analizado por donde estaba caminando Gorbachov.

Y con la desaparición de la URSS y el llamado bloque socialista europeo llegaron los momentos más difíciles que ha vivido esa revolución, pues Cuba quedó solita en este mundo. Se acabó el petróleo, la electricidad, la comida… Y muchos gatos terminaron en las ollas. Se vivió, durante casi ocho años, la misma situación que sufrió Europa al fin de la Segunda Guerra Mundial. Con una diferencia inmensa: USA entregó comida en préstamo a Europa, mientras que a Cuba le arreció el bloqueo para tratar de doblegar a la revolución por hambre. Y en ese 26 de julio de 1989, Fidel también había dicho que así se acabara la URSS: “¡aun en esas circunstancias Cuba y la Revolución Cubana seguirían luchando y seguirían resistiendo!» ¡Y resistieron! El FMI y el BM no saben cómo fueron saliendo del abismo sin privatizar una escuela ni hospital. Yo busqué la respuesta en las calles cubanas. Y muchas personas me respondieron lo mismo: “Fidel nos dijo que de esa saldríamos. Y nosotros le creímos”. Y yo me atrevo a precisar: fue la fe en Fidel y en la revolución que él dirigía, pero también fue la solidaridad que existió entre los cubanos, que compartieron la poca sal y el poco arroz.

También la revolución ha sobrevivido porque Fidel y los cubanos no quisieron copiar ningún sistema, ni chino, ni soviético u otro. Construyeron una revolución a la cubana. Fidel no aprueba a los copiones. Siempre ha dicho que es mejor equivocarse por uno mismo. Así, en 50 años, a pesar de los errores, Fidel y los cubanos fueron moldeando otra sociedad más igualitaria. Pero claro, 50 años son muy poco tiempo para quitarse el lastre de 500 años de colonialismo europeo y estadounidense.

Fidel ha sido un estratega como muy pocos en la historia de la humanidad. Un soñador con un corazón inmenso, que ha vivido para su pueblo y la revolución: ha sido un soldado en la primera trinchera. Pero, además, ha hecho mucho por muchos pueblos pobres del mundo. Cuando diversos gobiernos proponían enviar tropas, El enviaba médicos y profesores de gratis. Haití ha sido el último ejemplo. Recuerdo mi incredulidad cuando supe que había decidido crear la Escuela Latinoamericana de Medicina, para becar a miles de jóvenes pobres latinoamericanos y estadounidenses. Y lo hizo a fines de los años noventa, cuando la situación económica seguía siendo difícil. Ahí sigue la ELAM, formando médicos para el continente.

En diciembre 2011 Fidel ingresó al Libro Guinness de los records como « la persona que más se ha intentado asesinar ». Se calcula que desde 1959 hasta el año 2000 se realizaron 638 planes e intentos, en su gran mayoría adelantados por la Agencia Central de Inteligencia de Estados Unidos, CIA. Y no se olvide que la CIA depende directamente del presidente de esa nación. Wayne Smith, ex jefe de la Sección de Intereses de Estados Unidos en La Habana, me dio su versión del por qué su gobierno se obsesionó en asesinar a Fidel. Esta fue su respuesta: “Muchos líderes políticos nuestros han creído que Cuba tiene que ser parte de nuestro territorio; o que allá se debe hacer lo que nosotros queramos. Y si no hubiera sido por Castro seguramente sería así. Castro se convirtió en un entrometido que nos desafió y se burló de nosotros. Y esto le crispa los nervios a una superpotencia,”

Le faltó precisar al diplomático que Fidel y su Revolución le dieron un vuelco total al continente americano. Ya nada volvió a ser igual, ni militar ni políticamente: Washington tuvo que readaptar toda su estrategia de imperio.
Pero ¿cómo pudo Fidel Castro sobrevivir a tanto ensañamiento y tantos recursos? Muchos siguen recordando aquella tarde del 8 de enero de 1959 cuando Fidel llegó triunfante a La Habana, y en medio del discurso una paloma se posó en su hombro. En el silencio que se estableció, muchos se persignaron pues creyeron que Dios bendecía al “elegido”. Pero ningún poder extraterrenal hubiera podido hacer mucho por su seguridad, si no hubiera sido porque su pueblo, de adentro y afuera, además de muchos amigos de esa revolución, lo han cuidado.

El 19 de febrero 2008 yo estaba en La Habana. Hacía un sol resplandeciente en aquella mañana, pero el ambiente era diferente por todas partes. Es que pocas horas antes se había difundido el mensaje de Fidel donde declaraba que renunciaba a sus funciones como presidente del Consejo de Estado y de Comandante en Jefe. El pedía que lo continuaran llamando, simplemente, « compañero Fidel ». Lágrimas habían en los ojos de muchas personas que me crucé. «Es como si un padre renunciara a ser padre», me dijeron. Pero hacia el mediodía ya se escuchaba: «¿Que renunció Fidel? Pero ¡si Fidel es Fidel! El siempre será nuestro Comandante en Jefe, y ¡hasta después de su muerte!»

Como a muchos les gusta escuchar esto, pues sí, lo voy a decir: Fidel cometió errores. Humano es. Construyendo se cometen errores. Además, construyendo con la espada de la mayor potencia del mundo sobre la cabeza. Pero, además, él los ha reconocido. Para conocerlos sólo es necesario leer parte de su extensa obra intelectual. He visto su capacidad para avanzar mientras corregía sus errores.

Por todo eso y muchísimo más le tengo inmenso respeto y admiración a Fidel, como dirigente político, por humano, por soñador y visionario. Porque gracias a él, en Cuba no existe la miseria que existe en América Latina, pero también en Estados Unidos, y muchos lugares de Europa, incluida la bella Paris. Ningún niño en Cuba duerme en la calles, ni soporta hambre, o se queda sin escuela. Y esta es obra de Fidel. Y trabajar para el futuro de la infancia, que es también actuar para sus padres y las generaciones por venir, es la obra humana más noble y grandiosa.

Y aún así, muchos tratan a Fidel de dictador y han deseado su muerte. Pero es que éstos, sentados en buena mesa, no saben, o no les conviene saber, que miles de millones de humanos en el mundo necesitan “Fideles”. Necesitan a un Fidel Castro Ruz que les haga creer que son humanos y que no sólo vinieron a este mundo a sufrir.

Muchas gracias.

* * *

Texte lu par Hernando Calvo Ospina, le 17 avril 2013 à la Maison de l’Amérique latine, Paris, lors de la présentation du livre « Le droit de l’humanité à l’existence », qui contient 22 « Réflexions » du dirigeant cubain Fidel Castro Ruz. 
« C’est l’un des plus grands personnages du XXème siècle. En France, il n’y a personne qui ait sa stature, même Charles de Gaulle. Qu’on aime Fidel Castro ou pas, cet homme est un mythe vivant… » Ces mots sont ceux du grand acteur français, Pierre Richard, au cours d’une interview qu’il m’a accordée il y a 6 ans.

Et oui, effectivement, Fidel, comme ceux qui admirons son parcours et son œuvre avons pris l’habitude de l’appeler, est un personnage hors du commun.

Par trois fois, j’ai eu l’occasion de pouvoir partager un moment de dialogue avec lui, et ces trois moments sont restés gravés dans ma mémoire, parmi les plus importants de ma vie. J’ai aussi eu la chance de l’écouter plusieurs fois. Je ne prenais pas de note en écoutant ses analyses, car je savais que je les lirai le lendemain dans la presse cubaine. Je préférais prendre mon temps pour l’observer. Voir comment ses mains gesticulaient près de sa barbe, tandis que l’index de sa main droite s’agitait comme la baguette d’un chef d’orchestre. A chaque fois, je craignais que sa voix se casse, car elle semblait enrouée, mais à chaque fois je me trompais et il parlait plus de quatre heures d’affilée. Selon le sens de ses phrases, il était tour à tour dirigeant, professeur, compañero ou papa.

Une très longue recherche dans l’histoire de l’humanité serait nécessaire pour savoir si un leader politique a jamais eu autant de capacités que celles dont Fidel fait preuve. Doté d’une mémoire prodigieuse, il peut réaliser à l’improviste et en un clin d’œil des calculs mathématiques. A la télévision, après un discours sur la géostratégie, il peut donner des conseils à la population sur la meilleure manière de préparer un plat de gastronomie cubaine, au moyen d’une cocote multifonctions que le gouvernement va distribuer à prix extrêmement modique. Durant la guerre de libération d’Angola et contre l’état raciste d’Afrique du sud, il fut le conseiller de ses généraux et dirigea presque les principales batailles depuis La Havane. Il est capable d’assurer avec anticipation le suivi de l’évolution d’un cyclone, pour expliquer ensuite dans les médias comment l’on doit se préparer à affronter ce cataclysme.

Il est certain qu’il n’a pas eu la tâche facile lorsqu’il s’est permis de commenter un match de baseball et qu’une partie de la population n’était pas d’accord avec lui parce que cela favorisait une équipe. De même qu’il n’a fait rire personne lorsqu’il a proposé de contrôler la consommation de rhum pour protéger la santé du peuple cubain : c’est l’une des très rares propositions de Fidel qui n’ont jamais pu être appliquées.

Autant que je sache, en une seule occasion on a cru qu’il était devenu fou. C’était durant un discours dans la ville de Camaguey, le 26 juillet 1989. Il déclara : « Si demain matin ou tout autre jour, nous apprenions au réveil qu’une grande guerre civile a éclaté en URSS ; ou si nous apprenions au réveil que l’URSS s’est désintégrée, chose que nous souhaitons ne devoir jamais arriver… etc, etc. » J’insiste, il a prononcé ces mots en juillet 1989, et beaucoup se sont inquiétés pour le Comandante et ont pensé que le soleil lui faisait du mal. Et pourtant, deux ans plus tard, que s’est-il passé ? Désintégration de l’URSS !! Fidel avait déjà analysé la voie prise par Gorbachov.

Et avec la disparition de l’URSS et du bloc socialiste européen arrivèrent les moments les plus difficiles vécus par la révolution cubaine, car Cuba s’est retrouvée seule au monde. Fini le pétrole, l’électricité, la nourriture… Pas mal de chats ont fini dans une casserole. Pendant presque huit ans, les Cubains ont supporté la même situation que celle de l’Europe à la fin de la Seconde guerre mondiale. Avec une différence de taille : les Etats-Unis distribuaient de la nourriture, à crédit, à l’Europe, alors que dans le cas de Cuba ils renforcèrent le blocus pour que la pénurie et la faim fassent couler la révolution. Et ce 26 juillet 1989, Fidel avait également dit que même si l’URSS venait à disparaître : « même dans de telles circonstances, Cuba et la révolution cubaine continueraient à lutter et continueraient à résister ! » Et ils ont résisté ! Le FMI et la Banque mondiale ne comprennent pas comment ils ont pu sortir de l’abîme sans privatiser une seule école ni un seul hôpital. J’ai cherché la réponse dans les rues de Cuba. Et beaucoup de gens m’ont répondu la même chose : « Fidel avait dit que nous allions nous en sortir. Et nous l’avons cru. » Et j’ose même préciser : c’est la foi en Fidel et en la révolution qu’il dirigeait qui leur a permis de s’en sortir, mais aussi la solidarité entre les Cubains qui ont partagé le peu de sel et le peu de riz qu’ils avaient.

La révolution a survécu aussi parce que Fidel et les Cubains n’ont voulu copier aucun système, ni le chinois, ni le soviétique ni un autre. Ils ont construit une révolution à la cubaine. Fidel n’approuve pas les copieurs. Il a toujours dit qu’il valait mieux se tromper par soi-même. Ainsi, en 50 ans, en dépit des erreurs, Fidel et les Cubains ont façonné une autre société plus égalitaire. Mais n’oublions pas que 50 années sont bien peu de temps pour se débarrasser du fardeau de cinq-cents ans de colonialisme européen et étasunien.

Fidel a été un stratège comme il y en a eu peu dans l’histoire de l’humanité. Un rêveur avec un cœur immense qui a vécu pour son peuple et pour la révolution : il a été un soldat de première ligne. Mais en plus, il a fait beaucoup pour beaucoup de peuples pauvres du monde. Lorsque la plupart des gouvernements proposaient d’envoyer des troupes, il envoyait gratuitement des médecins et des professeurs. Haiti en est le dernier exemple. Je me rappelle mon incrédulité lorsque j’ai appris que Fidel avait décidé de créer l’Ecole latino-américaine de médecine, pour offrir des bourses à des milliers de jeunes en provenance d’Amérique latine et aussi des Etats-Unis. C’était à la fin des années quatre-vingt-dix, lorsque la situation économique était encore bien difficile. Et cette école, ELAM, est toujours là, et fabrique des médecins pour tout le continent.

En décembre 2011, Fidel est entré dans le livre Guinness des records comme « la personne qu’on a le plus souvent tenté d’assassiner ». On calcule que de 1959 à l’année 2000, il y a eu 638 projets et tentatives d’assassinat, en grande partie menés par l’Agence centrale de renseignement des Etats-Unis (CIA). Et il ne faut pas oublier que la CIA dépend directement du président de cette nation. Wayne Smith, ancien chef de la Section des Intérêts des Etats-Unis à La Havane, m’a donné sa version des raisons pour lesquelles assassiner Fidel est devenu une obsession pour son gouvernement. Voilà ce qu’il m’a dit : « Beaucoup de nos leaders politiques ont cru que Cuba devait faire partie de notre territoire ; ou que nous avions le droit de décider ce qui devait s’y passer. Et si Castro n’avait pas été là, il en serait sûrement ainsi. Castro s’est converti en un obstacle qui nous défie et qui se moque de nous. Et cela, une superpuissance ne peut le supporter. »

Ce diplomate aurait pu ajouter que Fidel et sa Révolution ont fait basculer le continent américain. Rien n’a plus jamais été comme avant, ni militairement ni politiquement : Washington a dû réadapter toute sa stratégie d’empire.

Mais comment Fidel Castro a-t-il pu survivre à tant d’acharnement et de moyens mis en œuvre ? On se souvient de cette après-midi du 8 janvier 1959 lorsque Fidel entra triomphant à La Havane, et au beau milieu de son discours une colombe se posa sur son épaule. Le silence se fit et dans l’assistance, beaucoup firent le signe de croix, devant ce qu’ils voyaient comme un signe de Dieu qui bénissait « l’élu ». Mais aucun pouvoir extraterrestre n’aurait suffi pour assurer sa sécurité s’il n’y avait pas eu un peuple, à Cuba et en dehors, et de nombreux amis de cette révolution pour le protéger.

Le 19 février 2008 j’étais à La Havane. Le soleil du matin était resplendissant, mais l’ambiance générale était différente. Quelques heures plus tôt on avait diffusé le message de Fidel qui déclarait qu’il renonçait à ses fonctions de président du conseil d’état et de commandant en chef. Il demandait qu’on continue simplement à l’appeler « compañero Fidel ». Il y avait souvent des larmes dans les yeux des personnes que je croisais ce matin-là. « C’est comme si un père renonçait à être père », me disait-on. Mais vers midi déjà la plupart des gens s’écriaient : « Fidel, renoncer ? Mais Fidel c’est Fidel ! Il sera toujours notre Commandant en chef, même après sa mort ! »

Comme pas mal de gens aiment entendre ça, oui je vais le dire : oui, Fidel a commis des erreurs. C’est un être humain. En construisant, on commet des erreurs. D’autant plus lorsque l’on construit avec l’épée de la plus grande puissance placée au-dessus de la tête. Fidel en outre, a reconnu ses erreurs. Pour le savoir, il suffit de lire une partie de sa vaste œuvre intellectuelle. J’ai admiré et j’admire sa capacité de continuer à avancer tout en corrigeant ses erreurs.

Pour toutes ces raisons et bien d’autres encore, j’ai pour lui un immense respect et autant d’admiration, pour le dirigeant politique, pour l’humain et pour le rêveur. Parce que grâce à lui, il n’y a pas à Cuba la misère qui règne en Amérique latine, mais aussi aux Etats-Unis et dans de nombreux endroits en Europe, y compris dans la belle ville de Paris. Il n’y a pas un seul enfant à Cuba qui dorme dans la rue, qui souffre de la faim, ou qui n’aille pas à l’école. Et c’est l’œuvre de Fidel. Agir pour l’avenir des enfants, c’est aussi agir pour toutes les générations et n’est-ce pas l’œuvre la plus noble et la plus grandiose ?

Et malgré tout cela, ils sont encore nombreux à traiter Fidel de dictateur et à souhaiter sa mort. Mais ceux-là ne savent pas, ou n’ont pas envie de savoir, que des millions de personnes dans ce monde ont besoin qu’il existe des Fidels. Des millions de personnes ont besoin d’un Fidel Castro Ruz qui leur permette de croire qu’ils sont des êtres humains et qu’ils ne sont pas seulement venus au monde pour souffrir.

Merci beaucoup.


VIDEO : http://vimeo.com/64319052


Μετάφραση στα ελληνικά: Sierra Maestra