Υπόθεση Γκοροστιέτα: «Όλοι οι δήμαρχοι κινδυνεύουν»

Yannis Tsal

"Παρ' όλα αυτά, περισσότερο από τη δική μου ασφάλεια και αυτή της οικογένειάς μου, αυτό που με απασχολεί είναι η ευθύνη απέναντι στους ανθρώπους μου: Τα παιδιά, τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους και τους άνδρες που κάθε μέρα δίνουν και την ψυχή τους ακατάπαυστα για ένα κομμάτι χωμί για τα παιδιά τους. Θα ξανασηκώνομαι όσες φορές ο Θεός μου το επιτρέπει για να να συνεχίσω να ψάχνω, να σκαλίζω, να διαπραγματεύομαι σχέδια, προγράμματα και ενέργειες προς όφελος της κοινωνίας, και ιδιαίτερα για τους πιο ευάλωτους."

Μαρία Σάντος Γκοροστιέτα (1976 - 2012)

Στο μυθιστόρημά του Η Βασίλισσα του Νότου, ο γνωστός Ισπανός συγγραφέας Αρτούρο Πέρεθ Ρεβέρτε διηγείται την ιστορία μιας νεαρής Μεξικάνας που οι συγκυρίες την κάνουν, από κοπέλα ενός χαμηλόβαθμου μέλους της τοπικής μαφίας της Σιναλόα να φτάσει να γίνει αρχηγός ενός διεθνούς καρτέλ. Η ιστορία είναι φανταστική, αλλά όχι πιο ακραία από παρόμοιες αληθινές ιστορίες στη μεγάλη χώρα της κεντρικής Αμερικής που μαστίζεται από το έγκλημα και την βία, με την ανοχή ή και τη συνενοχή των αρχών.

Πριν μερικές μέρες κορυφώθηκε ένα πραγματικό δράμα στην πολιτεία του Μιτσοακάν με την απώλεια μιας γνήσιας ηρωίδας.  Η Μαρία Σάντος Γκοροστιέτα Σαλασάρ, 36 χρόνων, γιατρός στο επάγγελμα και πρώην δήμαρχος του μικρού χωριού Tικιτσέο, βρέθηκε νεκρή, πεταγμένη σε χαντάκι σε ερημική περιοχή της πολιτείας στις 17 Νοεμβρίου. Είχε εξαφανιστεί από τις 12 του μηνός και η εξαφάνισή της είχε δηλωθεί στις 14. Το πτώμα έφερε σημάδια ξυλοδαρμού και βασανισμού και δεν ήταν εύκολα αναγνωρίσιμο. Η ιατροδικαστική έρευνα πιστοποίησε την ταυτότητά της και απέδωσε ως αιτία θανάτου σοβαρό κρανιοεγκεφαλικό τραύμα. 

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας El Universal, η Γκοροστιέτα έπεσε σε ενέδρα καθώς οδηγούσε το πρωί της 12^ης Νοεμβρίου προς το σχολείο της κόρης της στην πόλη Μορέλια. Αυτόπτες μάρτυρες δήλωσαν ότι η γυναίκα δέχτηκε επίθεση από μπράβους και υποχρεώθηκε να μπει στο αυτοκίνητό τους, αφού πρώτα παρακάλεσε να αφήσουν ελεύθερη τη μικρή κόρη της.

Η Γκοροστιέτα είχε επιβιώσει από δύο προηγούμενες δολοφονικές απόπειρες. Στην πρώτη, στις 15 Οκτωβρίου 2009, σκοτώθηκε ο σύζυγός της και επίσης πρώην δήμαρχος, Χοσέ Σάντσες. Μια δεύτερα απόπειρα τρεις μήνες μετά (22 Ιανουαρίου 2010) την τραυμάτισε σοβαρά. Η δήμαρχος όχι μόνο δεν σταμάτησε τον ανένδοτο αγώνα της κατά των εμπόρων ναρκωτικών, αλλά είχε και τη γενναιότητα να φωτογραφηθεί δείχνοντας τα τραύματά της. Ο αγώνας αυτός έδειξε να φέρνει αποτελέσματα τον Απρίλιο του ίδιου έτους, όταν συνελήφθησαν 35  αξιωματούχοι δημοτικών και αστυνομικών αρχών του Μιτσοακάν, κατηγορούμενοι για διασυνδέσεις με το καρτέλ La familia Michoacana (η Οικογένεια του Μιτσοακάν).  Σταδιακά όμως οι ύποπτοι απελευθερώθηκαν χωρίς να παραπεμφθούν σε δίκη.

Η πολιτεία Μιτσοακάν, γενέτειρα του –απερχόμενου– προέδρου Φελίπε Καλδερόν, ο οποίος είχε χρηματίσει και κυβερνήτης της, είναι από τις πιο βίαιες του Μεξικού. Στην έκτασή της καλλιεργούνται μαριχουάνα και συνθετικά ναρκωτικά και δραστηριοποιούνται πολλά καρτέλ, με ισχυρότερο την «Οικογένεια». Κατά τη διάρκεια των έξι χρόνων της θητείας του Καλδερόν και του κυρηγμένου πολέμου του κατά του ναρκοεμπορίου, πάνω από 50.000 άτομα έχουν δολοφονηθεί, ανάμεσα στα οποία πάνω από 20 δήμαρχοι.

Η θητεία της Γκοροστιέτα έληξε το 2011, συνέχισε ωστόσο να δέχεται απειλές κατά τις ζωής της. Μέλη του αριστερού κόμματος από το οποίο προερχόταν κατηγόρησαν τις πολιτειακές αρχές του Μιτσοακάν γιατί δεν της πρόσφεραν αστυνομική προστασία. Η Λουσία Μαρία Καλδερόν, αδελφή του προέδρου, πρώην υποψήφια κυβερνήτης της πολιτείας και νυν γερουσιαστής, αρκέστηκε να δηλώσει: «Όλοι οι δήμαρχοι κινδυνεύουν».           Sierra Maestra  

Πηγές: La Jornada, LA Times, The Huffington Post