Η Αριστερά, η ψυχή και το χρέος της

του Κώστα Β. Μάρκου

Eίναι αυτονόητο ότι η Iστορία δεν τέλειωσε, και δεν τελειώνει ποτέ. Τα αέναα μέτωπα αποκτούν διαχρονικά διαφορετικούς χαρακτήρες και οι εντάσεις των κοινωνικών τριβών ποικίλλουν, χωρίς να χάνουν ποτέ κάποια κλασικά χαρακτηριστικά της τελικής μορφής τους. Τέτοια είναι η ιδεολογική μάχη, η οικονομική σύγκρουση, η πολιτική αντιπαράθεση, η κοινωνική αντιπαλότητα, η εκλογική διαδικασία, καμιά φορά ακόμα και η ένοπλη σύγκρουση. Η Ιστορία βρίθει από τέτοια παραδείγματα...

.

Το τελικό αποτέλεσμα μιας πολιτικής μάχης χαρακτηρίζεται κυρίως από την κατάληξή της, ανεξάρτητα με τα χαρακτηριστικά και την ένταση που είχε. Οι προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση του αποτελέσματος είναι πολλές και συμπυκνώνονται σε αυτό που αποκαλούμε επιγραμματικά υποκειμενικό και αντικειμενικό παράγοντα. Ένας από τους σημαντικότερους, αν όχι ο σημαντικότερος αντικειμενικός παράγοντας είναι η ιδεολογική και ηθική επικράτηση στο επίπεδο της κοινωνικής συνείδησης. Συνήθως προηγείται της τελικής πολιτικής σύγκρουσης και συμβάλλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση της νέας πραγματικότητας. Άλλωστε, αυτό διακρίνει τη χαοτική και άναρχη αγανάκτηση από την κοινωνικά ώριμη εξέγερση ή ακόμα και την απλή αλλαγή. Τυπικό παράδειγμα, ο Διαφωτισμός πριν από τη Γαλλική κοινωνική επανάσταση, αλλά και ο ελληνικός Διαφωτισμός πριν από την Ελληνική εθνικο-κοινωνική επανάσταση. Τα δεδομένα αυτά είναι χρήσιμα για την εξαγωγή συμπερασμάτων στις μέρες μας.Η μεταπολίτευση και η κατάρρευση της δικτατορίας διαμόρφωσαν, για μια δεκαετία περίπου, ένα πολιτικο-ιδεολογικό πλαίσιο στο οποίο δέσποζαν οι ιδέες της Αριστεράς περί δημοκρατίας, ισονομίας, αξιοκρατίας, κοινωνικής αλλά και θεσμικής δικαιοσύνης, εθνικής αλλά και διεθνιστικής αλληλεγγύης και ισοπολιτείας, παρά την πολιτική επικράτηση των συντηρητικών δυνάμεων και την εφαρμογή των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών τους. Η δυσαρμονία αυτή οδήγησε σχετικά γρήγορα στη γιγάντωση του ΠΑΣΟΚ και την «Αλλαγή». Το ΠΑΣΟΚ υιοθέτησε και καρπώθηκε τις ιδέες αυτές, κυρίως πριν το 1981, όμως δεν πολιτεύθηκε με αυτές. Γρήγορα έγινε το ΠΑΣΟΚ που όλοι ξέρουμε. Η αναξιοκρατία, ο κομματισμός, η φαυλότητα, ο αμοραλισμός, η αλαζονεία, η επικράτηση των μετρίων αλλά υπηρετών του κόμματος κυριάρχησαν. Το χειρότερο είναι ότι όλα αυτά θεσμοθετήθηκαν κοινωνικά, ακόμα και πολιτικά (ΑΓΠ: «Δικαιούται να κάνει ένα δωράκι στον εαυτό του..»), διαμορφώνοντας ακόμα και συνειδήσεις που δεν ταυτίζονταν ή ακόμα και αντιστέκονταν. Η δημόσια διοίκηση εξαρθρώθηκε, η οικονομική ανάπτυξη υπονομεύτηκε (βλ. Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης) και η μαζική κοινωνική συνείδηση αλλοτριώθηκε.

Η Αριστερά, στριμωγμένη στη γωνία, πολιτικά αλλά και ιδεολογικά, από την αρπαγή των λαβάρων της και την παρεχόμενη ευημερία (πρόσκαιρη και όπως αποδείχτηκε σαθρή), δυστυχώς δεν μπόρεσε και/ή δεν θέλησε να αντισταθεί. Δεν όρθωσε θαρραλέο ανάστημα στον ολοκληρωτικό εξευτελισμό των ιδανικών της. Έτσι όμως έχασε και την ψυχή της και την αξιοπιστία της στη κοινωνία. Υπήρξαν, βέβαια, σποραδικές φωνές, καθόλα διακριτές, που χάθηκαν στον ορυμαγδό της «Αλλαγής» και της μαζικής αταβιστικής ενόρμησης για αποφυγή επανάληψης παρόμοιου λάθους με το «Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας». Ακόμα χειρότερα, υπήρξαν (ουκ ολίγες) περιπτώσεις στράτευσης με το ρεύμα αυτό, υπό την πολιτική ομπρέλα μάλιστα του αντιδογματισμού και της νέας Αριστεράς. Μέχρι που το σύστημα συνολικά «σάπισε» (από τότε) και καταρρακώθηκε (εποχή Λιάνη). Προσπάθησε να διασωθεί με τον ελιγμό Σημίτη, αλλά τα ενδογενή χαρακτηριστικά του γρήγορα επικράτησαν – όχι ανώδυνα για τον τόπο. Τότε κατάρρευσε. Τα υπόλοιπα ήταν θέμα χρόνου. Η ΝΔ δεν μπορούσε και δεν ήθελε να κινηθεί διαφορετικά. Η δημόσια ζωή είχε μπολιασθεί στο σύνολό της και η ΝΔ είχε «στο DNA της» την αναξιοκρατία, τον κομματισμό, τη φαυλότητα, τον αμοραλισμό και την αλαζονεία («κουμπάροι», Βουλγαράκηδες, Ρουσσόπουλοι, Βατοπέδι κλπ.).

Τότε ενέσκηψε η κρίση και ο πολιτικός χρόνος έτρεξε με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Η πατρίδα, υποχείριο ανίκανων και ιδιοτελών ηγετών, άρχισε να εκποιείται και η κοινωνία να συντρίβεται. Αντέδρασε όμως και εξεγέρθηκε, κι έτσι τώρα βρισκόμαστε μπροστά σε μια ογκούμενη λαϊκή πλημμυρίδα που θέτει τη σφραγίδα της στις εξελίξεις.

Τώρα λοιπόν η Αριστερά πρέπει να ανακτήσει τη χαμένη ψυχή της. Τώρα οφείλει να (ξανα)γίνει η ηθική και πολιτική συνείδηση της κοινωνίας. Τώρα που οι απαλλοτριωτές των ιδανικών της απεκαλύφθησαν. Τώρα που οι αργυρώνητοι υπερασπιστές τους, φεύγοντας, εκτοξεύουν τα βέλη τους. Τώρα που η προοπτική της εξουσίας, μεγάλης ή μικρής, είναι ορατή. Τώρα που οι διάφοροι ορεγόμενοι την εκάστοτε εξουσία θα αρχίσουν να συρρέουν περί το «Πρυτανείο», αναμένοντας να σιτισθούν. Τώρα που οι αλήστου μνήμης «μη προνομιούχοι» θα αναμειχθούν με τους ταλαίπωρους, τους κατατρεγμένους, τους ενδεείς με σκοπό να ταυτισθούν μαζί τους, για να αναπαράγουν τα φαύλα αποκτηθέντα προνόμια τους.

Τώρα, τέλος, η Αριστερά οφείλει να υψώσει, πέρα από τις οικονομικές και κοινωνικές προτεραιότητες, τις σημαίες της πολιτικής και κοινωνικής ηθικής, της αξιοκρατίας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης για να γίνουν ο στέρεος ιστός που θα ακουμπήσει η κοινωνία. Οι καιροί ου μενετοί.

Ο Κώστας Μάρκου είναι γιατρός, μέλος της ΝΕ του ΣΥΝ Αχαΐας και διδάσκει στην Ιατρική Πατρών. ΕΝΘΕΜΑΤΑ