Τα όνειρα των ξοφλημένων

«Τα όνειρα των ξοφλημένων είναι ο εφιάλτης των τραπεζιτών», Ραβάλ, Βαρκελώνη.

 Του Μάνου Αυγερίδη      «Υποστηρίζουμε τον ελληνικό λαό. Αγάπη και δύναμη από την Ισπανία. Αλληλεγγύη στον Δημήτρη Χριστούλα. Είμαστε στους δρόμους». Αυτό το μήνυμα συμπαράστασης, δεν είναι τηλεγράφημα μιας άλλης εποχής, με αποστολέα και παραλήπτη κάποιες αριστερές πολιτικές οργανώσεις ή νεολαιίστικες συλλογικότητες. Δεν μπορεί να το βρει κανείς στο κουτί ενός αρχείου, με κακοτυπωμένα κεφαλαία γράμματα πάνω στη σκούρα και ταλαιπωρημένη απ’ το χρόνο, χάρτινη φόρμα της ταχυδρομικής υπηρεσίας...
Θα βρει, σίγουρα, παρόμοια, αλλά όχι αυτό. Το συγκεκριμένο αποτελεί ένα από τα εκατοντάδες μηνύματα που ανακαλύπτει κανείς ξεφυλλίζοντας, με την «ψηφιακή» έννοια, τη σχετική με την αυτοκτονία του συνταξιούχου φαρμακοποιού, θεματική στο τουίτερ: «Todo mi apoyo al pueblo griego. #greece Desde #españa amor y fuerza. Solidaridad con #DimitrisChristoulas. Seguimos en las calles»....

Τηλεγραφήματα με τον τρόπο του τουίτερ, και μαζί τους τραγούδια, κείμενα, φωτογραφίες, σκίτσα, κραυγές και σιωπές, ό,τι μπορεί να χωρέσει το μέσο.

Δεν είναι στις προθέσεις μου μια ανάλυση για τα νέα μέσα, οι χρήσεις των οποίων, ωστόσο, συνεχίζουν να εκπλήσσουν, τόσο τους επιφυλακτικούς και τους ψηφιακά αναλφάβητους, όσο και εκείνους για τους οποίους οι νεολογισμοί «τουίτ» και «χάσταγκ» αποτελούν πια μέρος της καθημερινότητάς τους. Δεν γνωρίζω ποιος ξεκίνησε, ποιος έστειλε το πρώτο μήνυμα δημιουργώντας τη σχετική θεματική. Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι το «χάσταγκ» κατακλύστηκε από μηνύματα Ισπανών πολιτών, τα οποία πλειοψηφούν ακόμη και των αντίστοιχων ελληνικών. Γιατί, λοιπόν το συγκεκριμένο γεγονός άγγιξε, τόσο πολύ, τους Ισπανούς χρήστες; Δεν είναι δύσκολο, νομίζω, να σκεφτούμε τι είναι αυτό που κινητοποιεί και ενώνει τους ανθρώπους σε κοινά συναισθήματα, αγωνίες και τελικά, σε κοινούς αγώνες.

Γράφει η Ιρέν Λοσάνο στην εφημερίδα El Confidencial: «Αναρωτιέμαι, πόσες φορές δεν είχε ακούσει [ο αυτόχειρας] τον τελευταίο καιρό την κατηγορία ότι έχει ζήσει πάνω από τις δυνάμεις του, αυτή τη χοντροκομμένη κατηγορία που μετατρέπει τον πόνο των ανθρώπων (ακόμα και τον θάνατό τους) σε δίκαιη τιμωρία επιβαλλόμενη απ’ την κρίση». Κι αναρωτιέμαι κι εγώ, πόσες φορές δεν έχουν ακούσει οι Ισπανοί ανάλογες κατηγορίες, πόσες φορές δεν έχουν ακούσει για την κρίση και τα σκληρά μα αναγκαία μέτρα, για τις μεταρρυθμίσεις και τις δύσκολες αποφάσεις. Αν παρακολουθήσει κανείς ένα δελτίο ειδήσεων στην ισπανική τηλεόραση, η άποψη που προβάλλεται είναι σαφέστατη, ως προς την πολιτική της ένταξη: «Η συντεχνιακή λογική και οι ανεύθυνες πολιτικές οδηγούν την Ισπανία στον δρόμο της Ελλάδας». Τα έως τώρα μέτρα, ο νέος προϋπολογισμός και η περιβόητη εργασιακή μεταρρύθμιση, το μόνο που υπόσχονται ξεκάθαρα, είναι περισσότερη φτώχεια, διάλυση των εργασιακών σχέσεων και αύξηση των ήδη τεράστιων ποσοστών ανεργίας. Αλλά και η εφαρμογή της Συνθήκης της Μπολόνια, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη εν μέσω δυσκολιών και αντιδράσεων, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για αυταπάτες σχετικά με το «πανεπιστήμιο του μέλλοντος». Η συντηρητική και αυταρχική Ευρώπη, η ταξική Ευρώπη, δείχνει ήδη το σκληρό της πρόσωπο και στην Ισπανία, σε βαθμό που ένα μεγάλο μέρος των πολιτών, μπορεί δικαίως πια να νιώθει (και να φωνάζει) ότι αυτό που βιώνει «Δεν είναι Κρίση. Είναι Απάτη».

Οι εκδηλώσεις αλληλεγγύης, λοιπόν, προς τον ελληνικό λαό δεν πρέπει να οδηγούν σε λάθος συμπεράσματα. Δεν πρόκειται ούτε για κάποιον αναδυόμενο «νέο φιλελληνισμό», ούτε για κινήσεις συμπάθειας απέναντι στον πιο αδύναμο κρίκο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Όσο περνάει ο καιρός, τα αποτελέσματα των πολιτικών της λιτότητας και του αυταρχισμού, γίνονται πια αισθητά, αλλού περισσότερο κι αλλού λιγότερο. Παρά τις εθνικές ιδιαιτερότητες, αντιμετωπίζουμε ένα κοινό πρόβλημα. Ως τέτοιο το αντιλαμβάνονται οι ηγεσίες της Ευρώπης και οι οικονομικές ελίτ, γι’ αυτό και οι «λύσεις» είναι παντού ίδιες· ως τέτοιο, κρίνοντας απ’ τη θέση του επισκέπτη και εξωτερικού παρατηρητή, το αντιλαμβάνεται και ένα μεγάλο μέρος της ισπανικής κοινωνίας. Έτσι, κατά τη γνώμη μου, οφείλουμε να το δούμε και στην Ελλάδα.Το ζήτημα της εθνικής κυριαρχίας –παρόλο που στην παρούσα φάση είναι σημαντικό με βάση τους φορείς που επιβάλλουν την απώλειά της– δεν μπορεί να οδηγεί σε λογικές περιχαράκωσης. Διότι το ζητούμενο δεν είναι να είμαστε ανεξάρτητοι ως Έλληνες, αλλά ως εργαζόμενοι, ως ελεύθεροι και ισότιμοι πολίτες· ας πούμε της Ευρώπης, για αρχή. Της Ευρώπης, στο μέτρο που αυτή δεν αποτελεί, ασφαλώς, μια λέσχη πλουσίων ή έναν νεοφιλελεύθερο οργανισμό παραγωγής υψηλής πολιτικής εναντίον των πολλών, όπως η σημερινή ΕΕ. Τί σημαίνει, όμως, αυτό πρακτικά; Σκέφτομαι, για παράδειγμα, πως κάτι έχουμε να διδαχθούμε από την γενική απεργία της 29ης Μαρτίου στην Ισπανία. Πόσες φορές, άραγε, στην Ελλάδα –με δεδομένη την απαξίωσή της ως μορφής δράσης και την ευθύνη των συνδικάτων σε αυτό– το σημαντικό γεγονός μιας γενικής απεργίας ήταν για τους φορείς της η ίδια η επιτυχία και διαφύλαξη της απεργίας, όπως συνέβη στην Ισπανία, περισσότερο από την πορεία διαμαρτυρίας που τη συνοδεύει; Πόσες φορές έχουμε ζήσει την καθολική συμμετοχή των εργαζομένων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και τη μαζική περιφρούρησή της απ’ τις 2 τη νύχτα μέχρι αργά το απόγευμα; Είναι ένα καλό, αν και όχι ιδιαίτερα καινοτόμο θα μπορούσε κανείς να πει, παράδειγμα, παρόλο που μία επιτυχής απεργία δεν ήταν ασφαλώς αρκετή για να αλλάξει προς το καλύτερο τη ζωή των ισπανών εργαζομένων.

Κατά τη γνώμη μου, οφείλουμε να έχουμε τα μάτια και τ’ αυτιά μας ανοιχτά σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας, να μιλάμε και να ακούμε, τουλάχιστον όσοι έχουμε αυτή τη δυνατότητα, να μαθαίνουμε. Και το σημαντικότερο, να καταλαβαίνουμε και να νιώθουμε πως αυτοί οι ισπανοί απεργοί, οι γερμανοί αντιφασίστες, οι γάλλοι διαδηλωτές, το κίνημα ανυπακοής στην Ιρλανδία και οι κυνηγημένοι ή έγκλειστοι σε κάποιο από τα εκατοντάδες ευρωπαϊκά στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών, είμαστε εμείς. Δεν περιμένουμε κάτι να συμβεί για να μας σώσει. Συμβαίνει ήδη. Αυτό που έχουμε, για την ώρα, να κάνουμε, είναι να είμαστε μέρος του.              ΕΝΘΕΜΑΤΑ