Ποιος είναι με την Ευρώπη τελικά;

Toυ  Δημήτρη Χριστόπουλου               Ένα βασικό επιχείρημα αυτών που πλαισιώνουν θεωρητικά τις επιλογές της παρούσας κυβέρνησης ή των όποιων μελλοντικών της μεταλλάξεων προς το τεχνοκρατικότερο είναι ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος για την Ευρώπη. Σε ένα φάσμα που ξεκινά από παραδοσιακούς οπαδούς της ευρωπαϊκής οικοδόμησης και κλείνει στους νέους ευρωπαϊστές «εθνικοφιλελεύθερους» συμμάχους τους, το επιχείρημα είναι κοινό: ΤΙΝΑ (“there is no alternative”). Άρα, ότι και να λέμε, είναι δωρεάν ρητορεία «μετεφηβικού τύπου» όπως μου έλεγε προχτές ένας φίλος που πρωτοστατεί σε κινήσεις για ένα νέο κόμμα που (ο φίλος μου νομίζει ότι) θα σώσει την τιμή του ελληνικού αστισμού.

Διερωτώμαι λοιπόν με ειλικρίνεια - και όχι για λόγους ρητορείας – αν όντως υπάρχει ένα δίκιο σε αυτήν την άποψη....

Διότι, σε τελευταία ανάλυση, την ακούω και από ανθρώπους, των οποίων τη γνώμη σε κάποια πεδία εκτιμώ. Όμως, βλέπω την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, άλλα να υπαγορεύει: η ιδέα ότι μπορεί να συγκροτηθεί στην Ευρώπη ένας νέος δήμος, μια πολιτική κοινότητα με κοινές στοχεύσεις για το μέλλον και συγγενικές αναγνώσεις του παρελθόντος, η ιδέα μιας πολιτικής Ευρώπης, βρίσκεται στο χειρότερο δυνατό σημείο από τότε που οι πρωτεργάτες της την ξεκίνησαν μέσω χάλυβα και άνθρακα. Βλέπω μια Ευρώπη να σέρνεται πολιτικά πίσω από τις σκληρότερες νεοφιλελεύθερες επιλογές που έχουν γονατίσει ολόκληρες κοινωνίες – με πρώτη την Ελλάδα και αύριο ποιος ξέρει τον επόμενο - ˙ βλέπω μια Ευρώπη περισσότερο διαιρεμένη από ποτέ με έναν νέο ψυχρό πόλεμο να τείνει να χωρίσει πλέον όχι την ανατολή από τη δύση, αλλά το βορρά από το νότο της˙ βλέπω μια Ευρώπη στην οποία τα πιο αγοραία στερεότυπα όλων για όλους έχουν απολύτως επικυριαρχήσει στον τρόπο με τον οποίοι οι ευρωπαίοι βλέπουν αλλήλους. Βλέπω δηλαδή την πολιτική Ευρώπη να κατασπαράσσεται από τη νεοφιλελεύθερη εκδοχή της που μας κυβερνά εδώ και κάμποσα χρόνια με την συν-ευθύνη αυτοπροσδιοριζόμενων «κεντρο-αριστερών» αλλά ουσιαστικά ούτε καν κεντροδεξιών στρατηγικών. Και ταυτόχρονα, όχι απλώς να ακούω «ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος» αλλά ότι «αυτός είναι ο μόνος δρόμος εντός Ευρώπης». Και σκέφτομαι ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά.

Τι είναι αυτό που κάνει κάποιους ανθρώπους τόσο καιρό να μη βλέπουν – ή να κάνουν ότι δε βλέπουν - ότι οδηγούν ένα όχημα, το πέταξαν στο γκρεμό, και την ώρα που πέφτουμε όχι μόνο να μη διερωτώνται αν το οδήγησαν λάθος, αλλά ταυτόχρονα να μας εγκαλούνε που θέλουμε να σωθούμε και να μας λένε πως ο γκρεμός είναι μονόδρομος . Φυσικά, ένα μεγάλο μερίδιο αυτών που καθοδήγησαν την κοινωνία στο δρόμο προς το γκρεμό έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν αλεξίπτωτα. Και ήδη το έχουν κάνει. Άλλοι πάλι όχι.

Επανέρχομαι στην κυριολεξία: είναι δυνατό να αφήσουμε την ιδέα μιας πολιτικής Ευρώπης στους τυφλωμένους από τη νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία και τους απολογητές τους ή στους εμπνευστές μιας δημιουργικής καταστροφής του λεγόμενου «κοινοτικού κεκτημένου» στο επίπεδο των μισθών της Βουλγαρίας και της Λετονίας, όπως μας λέει το Μνημόνιο ΙΙ; Ωραία σύγκλιση... Απέναντι σ’αυτούς, πρέπει να συγκροτήσουμε μια άλλη απάντηση που δεν θα αφήνει έρμαιο στην επικίνδυνη ρητορεία τους την ήπειρο-μήτρα των πολέμων των εθνών. Για το λόγο αυτό, σε τελευταία ανάλυση, εμείς είμαστε με την Ευρώπη και όχι αυτοί που τάχα στο όνομα της την διαλύουν.

Αυτό είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα της πρωτοβουλίας για την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας (www.koindim.eu) και για το λόγο αυτό η προσπάθειά μας είναι η παρέμβαση τόσο στο εθνικό όσο και στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Διότι, οι συσχετισμοί πρέπει να αλλάξουν. Για να χρησιμοποιήσω έναν οικείο στους πολιτικούς αντιπάλους όρο: «δεν υπάρχει άλλος δρόμος» για να σωθούμε.

*Ο Δημήτρης Χριστόπουλος είναι μέλος του συντονιστικού της Πρωτοβουλίας για την Υπεράσπιση της Κοινωνίας και της Δημοκρατίας, καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.