Επάγγελμα: δήμιος

Της Καίτης Βασιλάκου            «Η δουλειά δεν είναι τόσο δύσκολη, όσο μπορεί κανείς να φανταστεί. Σημαδεύουμε, πατάμε τη σκανδάλη και αυτό είναι όλο». Έτσι λέει ο Χου Τσιάο που επαγγέλλεται το δήμιο στην Κίνα και έχει ήδη εκτελέσει μερικές χιλιάδες ανθρώπους που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο από τα κινεζικά δικαστήρια. Η εκπαίδευσή του σ' αυτή τη δουλειά δεν του πήρε πολύ χρόνο. Παρακολούθησε δυο εκτελέσεις και επιθεώρησε κατόπιν τα πτώματα.

Δεν ξέρουμε τι κάνει ο Χου Τσιάο, όταν δεν εκτελεί ανθρώπους. Υποθέτω ότι θα επιστρέφει στο σπίτι του, θα αγκαλιάζει τη γυναικούλα του και θα φιλά το παιδί του.  Θα κάθονται στο τραπέζι όλοι μαζί και θα δειπνούν, ενώ η τηλεόραση θα δείχνει τα τελευταία επιτεύγματα της χώρας του, όπως πχ τα χρωματιστά ελαστικά αυτοκινήτων που μόλις κυκλοφόρησαν στην αγορά. Θα βγαίνει με τους φίλους του για καμιά βόλτα και θα συζητά  μαζί τους διάφορα, αθλητικά κυρίως θέματα,  μια τέτοια εντύπωση έχω. Θα νοιάζεται για τους γέροντες γονείς του. Τα βράδια θα κοιμάται ήσυχος.  Δεν κάνει τίποτε παράνομο. Είναι ένας υπάλληλος του κράτους που έχει μια συγκεκριμένη εργασία. Είναι ένας νόμιμος εκτελεστής, ένας δήμιος....

Η λέξη «δήμιος» μάς προκαλεί απέχθεια και μόνο που την προφέρουμε, αν και προέρχεται από την πολύ όμορφη λέξη «δήμος».  Δήμιος δούλος λεγόταν  στην αρχαία Ελλάδα  ο δημόσιος δούλος, ο δούλος του κράτους, που μεταξύ άλλων εκτελούσε χρέη αστυνόμου, κλητήρα και εκτελεστή.

Μολονότι όλο το παρελθόν της ανθρωπότητας είναι γεμάτο από δημόσιες εκτελέσεις, πράγμα που σημαίνει ότι οι πρόγονοί μας δεν έβρισκαν τίποτα το κακό σ’ αυτές, από την άλλη όσοι εφάρμοζαν την απόφαση της πολιτείας και εκτελούσαν τους καταδικασμένους σε θάνατο ήταν κατά κανόνα αποδιοπομπαίοι. Πρόκειται για μια αντίφαση, εφόσον μάλιστα οι εκτελέσεις γίνονταν στις πλατείες και ο κόσμος συνέρρεε εκεί και παρακολουθούσε το θέαμα με μεγάλο ενδιαφέρον.

Η αντίφαση αυτή υποκρύπτει την πραγματική σκέψη των προγόνων μας, ότι δηλαδή η αφαίρεση της ζωής του συνανθρώπου, ακόμα και του εγκληματία, είναι βαριά πράξη, είναι μίασμα. Αλλά μια και υπάρχουν κάποιοι πρόθυμοι να αναλάβουν αυτή τη δουλειά, το γενικότερο μίασμα πέφτει στις πλάτες τους. Είναι πραγματικά αποδιοπομπαίοι τράγοι, γιατί φέρουν αυτοί την αμαρτία του φόνου, για την οποία όμως βαρύνεται ολόκληρη η κοινωνία. Στο διάβα των αιώνων οι δήμιοι ποτέ δεν υπήρξαν αγαπητοί. Ο κόσμος τούς φοβόταν, τους μισούσε και τους απέφευγε. Αυτοί πάλι φορούσαν συνήθως κουκούλες την ώρα της δουλειάς για να μην αναγνωρίζονται.

Και εντάξει, ας δεχτούμε πως τέλος πάντων στο παρελθόν οι άνθρωποι ήταν πιο σκληροί, πιο εξοικειωμένοι με το θάνατο, λιγότερο μορφωμένοι και με λιγότερες ευαισθησίες. Σήμερα όμως πώς μπορεί να είναι κάποιος δήμιος; Πώς  αποφασίζει να κάνει αυτή τη δουλειά;  Πώς είναι δυνατόν να αφαιρεί τη ζωή κάποιου που δεν τον πείραξε ποτέ, δεν τον είχε δει ποτέ πριν στη ζωή του και δεν νιώθει γι αυτόν κανένα αρνητικό συναίσθημα; Η απάντηση είναι  ότι δεν νιώθει γι αυτόν ούτε κανένα θετικό συναίσθημα. Δεν νιώθει απολύτως τίποτα.

Ο John Ellis, δήμιος στην Αγγλία για 23 χρόνια, από το 1901 ως το 1924, είχε εκτελέσει με απαγχονισμό περίπου 200 ανθρώπους, μέχρι που έπεσε πάνω στην Edith Thompson, μια γυναίκα που είχε δολοφονήσει τον άνδρα της μαζί με τον εραστή της. Η Thompson, όταν ήρθε η ώρα της και ανέβηκε στο ικρίωμα, ένιωσε τέτοιο τρόμο που λιποθύμησε. Παράλληλα γέμισε τον τόπο με αίματα από μια ξαφνική αιμορραγία. Η εκτέλεση έγινε τελικά, αλλά ο Ellis επηρεάστηκε βαθιά από αυτό που είδε. Προφανώς τα παγωμένα του συναισθήματα έλιωσαν στο θέαμα της τρομοκρατημένης γυναίκας και του αίματος που πλημμύρισε τον τόπο και για πρώτη φορά ένιωσε τύψεις. Παραιτήθηκε από τη δουλειά του και από τότε άρχισε η κατρακύλα του. Στράφηκε στο ποτό και μια μέρα προσπάθησε να αυτοκτονήσει, αλλά απέτυχε.  Λίγα χρόνια αργότερα πούλαγε μαντίλια στους περαστικούς για να βγάλει το ψωμί του. Το 1932 απείλησε τη γυναίκα του και την κόρη του με ένα ξυράφι, μετά άλλαξε γνώμη και αυτοκτόνησε κόβοντας με το ίδιο ξυράφι το λαιμό του. Ήταν 58 χρονών.

                                              John Ellis

Ο Fernand Meyssonnier είναι διαφορετική περίπτωση. Δεν ένιωσε ποτέ του τύψεις, αντίθετα ήταν πολύ γελαστός και εύχαρις, όταν έδωσε τη συνέντευξή του στον άγγλο δημοσιογράφο. Δήμιος στο γαλλικό Αλγέρι από το 1947  εκτελούσε ανθρώπους, κυρίως άραβες, επί 21 χρόνια με τη γκιλοτίνα. Πάνω από 200 ψυχές παρέδωσε στον Κύριο ο Fernand. «Έγινα δήμιος, γιατί έβγαζα καλά λεφτά», λέει στο δημοσιογράφο. «Μπορούσα επίσης να έχω όπλο. Είχα άφθονο ελεύθερο χρόνο, ο αρχηγός της αστυνομίας με χαιρετούσε και είχα με το μέρος μου τη συμπάθεια όλης της γαλλικής Αλγερίας». Ναι, από την άποψη αυτή οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι ο Fernand είχε βρει το ιδανικό επάγγελμα. Ιδίως, όταν αυτό δίνει την αίσθηση της παντοδυναμίας: «Είναι μια υπέρμετρη εξουσία αυτή, να σκοτώνεις το συνάνθρωπό σου», λέει. «Έχεις έπειτα  μια απίστευτη αίσθηση δύναμης – μόνο ο Θεός μπορεί να το κάνει αυτό». Μάλιστα. Τώρα μπορώ να καταλάβω πώς νιώθουν οι δολοφόνοι και οι ανισόρροποι που ισχυρίζονται ότι είναι θεοί. Μόνο που αυτούς τους κλείνουμε στα άσυλα, δεν τους αφήνουμε λυτούς. Μετά ο Fernand διηγείται πόσο άσχημα ένιωσε, όταν ένας φίλος του είχε κοπεί στο κεφάλι σε ένα ατύχημα. Τον πήγε στο γιατρό για να του βάλει ράμματα και ήταν σχεδόν άρρωστος, καθώς τον έβλεπε να υποφέρει με τόσο αίμα που έτρεχε από την πληγή.  «Μα τι έπαθα;» ρώτησε το γιατρό κι αυτός του απάντησε: «Απλώς δεν είστε συνηθισμένος σε τέτοιο θέαμα». Ο Fernand Meyssonnier  σκάει στα γέλια. Ναι, είναι κατανοητό. Εφόσον συναγωνίζεται το Θεό, έχει το δικαίωμα να γελά με τέτοια πράγματα.

Παρ’ όλα αυτά συνάντησε κι αυτός το Χάρο το 2008 στα 77 του χρόνια.

                                   Fernand Meyssonnier

Μια μικρή εξέλιξη παρατηρούμε στη συμπεριφορά του βρετανού δήμιου Albert Pierrepoint. Σε ηλικία 11 ετών έγραψε στο σχολείο μια έκθεση με θέμα : «Όταν μεγαλώσω...».  «Όταν μεγαλώσω, θέλω να γίνω δήμιος σαν τον πατέρα μου και σαν το θείο μου», έγραψε με παιδική αφέλεια ο μικρός Albert. Η ζωή τού εκπλήρωσε αυτή  την επιθυμία. Όταν μεγάλωσε, έγινε επισήμως δήμιος του Ηνωμένου Βασιλείου μετά από training μιας εβδομάδας. Το 1945 ταξίδεψε στη Γερμανία και πραγματοποίησε 13 εκτελέσεις εγκληματιών πολέμου. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια πήγε στη Γερμανία και την Αυστρία άλλες 25 φορές για να κάνει την ίδια δουλειά. Συνολικά εκτέλεσε με απαγχονισμό 433 άνδρες και 17 γυναίκες ( εκ των οποίων οι 200 ήταν εγκληματίες πολέμου) . Το 1956 παραιτήθηκε και εμφανίστηκε  πολέμιος της θανατικής ποινής. «Έφτασα στο συμπέρασμα ότι οι εκτελέσεις δεν λύνουν τίποτα. Είναι ένα κατάλοιπο πρωτόγονης επιθυμίας για εκδίκηση», είπε σε μια συνέντευξη.  «Θα μπορούσατε όμως να το ξανακάνετε;» τον ρώτησαν. «Ω, ναι, θα μπορούσα!» Προφανώς,  όπως κάθε συνταξιούχος αναπολούσε κι αυτός το επάγγελμα που τον καταξίωσε. Ο Albert Pierrepoint έγινε διάσημος, γυρίστηκαν αρκετές ταινίες με θέμα τη ζωή και το έργο του και υποθέτω ότι την ώρα του θανάτου του που συνέβη το 1992 στα 87 του χρόνια,  ο συνεργάτης του Χάρος θα παρέλαβε την ψυχή του με μεγάλη ευχαρίστηση.

                                     Albert Pierrepoint

Αφήνω τελευταία τη μαρτυρία ενός σύγχρονου δήμιου από τις Ηνωμένες Πολιτείες που φυσικά δεν αποκαλύπτει το όνομά του. «Δεν είναι καθόλου συνηθισμένο πράγμα να οδηγείς ένα νέο, υγιή άνδρα σ’ ένα δωμάτιο, να τον δένεις σε μια καρέκλα και να τον σκοτώνεις ψυχρά και μεθοδικά. Στεκόμουν εκεί και με βασάνιζε η σκέψη τι θα σκέφτονταν για μένα η γυναίκα μου, τα παιδιά μου και οι φίλοι μου. Αλλά πιο πολύ αναρωτιόμουν, αν θα με συγχωρήσει ο Θεός». Αφού έχει ο άνθρωπος τέτοιες ανησυχίες, καλά θα κάνει να ψάξει να βρει αλλού δουλειά. Αλλά κάτι μέσα μου μού λέει ότι δεν θα το κάνει. Μετά την εκτέλεση θα τον παρηγόρησαν ασφαλώς οι φίλοι και οι συγγενείς του και ο ιερέας της ενορίας του θα του έδωσε άφεση αμαρτιών.

Όσο για τον κινέζο Χου Τσιάο, ας αγκαλιάζει  το μονάκριβό του, όταν γυρίζει από μια εκτέλεση, ας φιλά το γυναικάκι του, ας φροντίζει τους γέροντες γονείς του κι ας έχει όσους φίλους θέλει. Τίποτα από αυτά δεν θα μπορέσει να τον κάνει κανονικό άνθρωπο.

http://www.tanea.gr/kosmos/article/?aid=4673268