Πέμπτη 20 Ιανουαρίου 2011

Η επανίδρυση των άλλων...

Tου Πασχου Μανδραβελη
Οσοι είδαν την ταινία «Ολοι οι άνθρωποι του Προέδρου», που εξιστορεί την αποκάλυψη του Watergate από τους Μπομπ Γούντγορντ και Καρλ Μπέρνστιν, της Washington Post, μπορεί να διέκριναν το άγχος των δημοσιογράφων να διασταυρώσουν τις πληροφορίες που κάποιοι τους διοχέτευαν. Οσο πιο εντυπωσιακή ήταν η πληροφορία τόσο μεγαλύτερη η ανάγκη επαλήθευσής της πριν από τη δημοσίευση. Είδηση χωρίς επιβεβαίωση από δεύτερη (και ανεξάρτητη της πρώτης) πηγή δεν δημοσιευόταν. Ασχέτως με την αξιοπιστία του πρώτου λαλήσαντα. Ακόμη και όσα τους μετέφερε το αξιόπιστο «βαθύ λαρύγγι» περνούσαν από την κρησάρα της διασταύρωσης.
Το BBC από την άλλη πλευρά εξέδωσε το 2005 μία εγκύκλιο προς όλα τα στελέχη και δημοσιογράφους του οργανισμού, με την οποία γνωστοποιεί ότι θα κρίνεται κατ’ αποκοπή αν τα μεγάλα γεγονότα θα μεταδίδονται σε ζωντανή μετάδοση. Διαπίστωσαν ότι στην υπόθεση ομηρίας παιδιών σε ένα σχολείο του Μπεσλάν του Καυκάσου, οι ρωσικές αρχές χειραγωγούσαν την πληροφόρηση για τους δικούς τους σκοπούς. Ετσι, έθεσαν τον κανόνα να καθυστερούν τη μετάδοση ακόμη και εικόνων που είχαν σε πραγματικό χρόνο από τους τόπους των γεγονότων. Η αρχή, όπως γράφουν στο εγχειρίδιο δεοντολογίας, είναι: «η ακρίβεια στη μετάδοση των γεγονότων είναι σημαντικότερη από την ταχύτητα».....
Στην Ελλάδα δυστυχώς αυτό το θέμα δεν μας έχει απασχολήσει ποτέ. Μπορεί το καταστατικό της Ενωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ) να αναφέρει ρητά ότι καθήκον του δημοσιογράφου είναι «να ερευνά προκαταβολικά, με αίσθημα ευθύνης και με επίγνωση των συνεπειών, την ακρίβεια της πληροφορίας ή της είδησης που πρόκειται να μεταδώσει», αλλά και αυτή η διάταξη είναι σαν τους νόμους του ελληνικού κράτους. Σπανίως εφαρμόζεται. Μπορεί, λοιπόν, το φιάσκο με τη σύλληψη της Γερμανίδας υπηκόου να είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση καταστρατήγησης ενός δεοντολογικού κανόνα, αλλά δεν είναι η μόνη. Είναι κοινός τόπος η μεταφορά πληροφοριών από μία πηγή. Γράφαμε προ ημερών σ’ αυτή εδώ τη στήλη: «Σε όλο τον κόσμο πολιτικοί που δεν θέλουν να πουν τα πράγματα με το όνομά τους μεταφέρουν πληροφορίες στους δημοσιογράφους ανωνύμως. Οι διαρροές αυτές μπορεί να έχουν καλό ή κακό σκοπό. Μπορεί δηλαδή να θέλουν να αποκαλύψουν στους πολίτες πράγματα που γίνονται ή μπορεί απλώς να παίζουν το προσωπικό τους παιχνίδι (π. χ. να καρφώσουν αντιπάλους). Οι πληροφορίες αυτές άλλοτε επαληθεύονται και άλλοτε όχι. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε «δημοσιογραφική επιτυχία» και στη δεύτερη «φταίνε οι πολιτικοί που μεταδίδουν ψευδείς πληροφορίες». Η αλήθεια είναι ότι η ευθύνη των πολιτικών απέναντι (μόνο) στους φίλους τους δημοσιογράφους είναι να τους λένε αληθείς πληροφορίες. Η ευθύνη των δεύτερων όμως είναι να τις διασταυρώνουν πριν τις μεταδώσουν. Η ευθύνη για τη μετάδοση μιας πληροφορίας δεν βαρύνει το πολιτικό σύστημα. Ανήκει στα ΜΜΕ, ασχέτως από την πηγή ή τις προθέσεις της» («Το πολιτικό κόστος και η Δημοκρατία», «Καθημερινή» 12.12.2010)
Σ’ αυτή τη χώρα, καλώς ή κακώς, τα πάντα χρειάζονται επανίδρυση. Και ο τρόπος λειτουργίας των ΜΜΕ. Ειδικά εκείνων που έχουν διαρκώς σηκωμένο το δάχτυλο απαιτώντας την... επανίδρυση των άλλων.           kathimerini.gr    

Δεν υπάρχουν σχόλια: