Μια νέα σφαγή των νηπίων

Tης Mαριαννας Tζιαντζη

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα του ΕΚΚΕ, 450.000 (23,3%) παιδιά και έφηβοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Φτώχεια και των γονέων, λέγαμε κάποτε, φτώχεια και των παίδων, διαπιστώνουμε σήμερα.

Η φτώχεια είναι έννοια σχετική, που καθορίζεται ιστορικά και συγκριτικά. Κάποτε, τα φτωχά αγροτόπαιδα πήγαιναν σχολείο ξυπόλυτα, ενώ κάποια υιοθετούσαν μια μέση λύση: φορούσαν τα παπούτσια πριν φτάσουν στο σχολείο και τα έβγαζαν στο σχόλασμα, ώστε να μη φθαρούν στη διαδρομή. Σήμερα, οι περισσότεροι μαθητές έχουν κινητό, ίσως και iPod, όμως τα χαρακτηριστικά της φτώχειας αλλάζουν. Σημάδι της φτώχειας δεν είναι πια το μπαλωμένο ρούχο, αλλά το ανώνυμο, το αγορασμένο από τα φτηνά κινέζικα καταστήματα...

Φτωχά δεν είναι «μόνο» τα παιδιά που δεν ολοκληρώνουν τη 12ετή εκπαίδευση (14,6%), αλλά κι εκείνα που αναγκάζονται να διακόψουν τα μαθήματα μουσικής, τις ξένες γλώσσες ή το φροντιστήριο. Η φοίτηση σε δημόσιο σχολείο δεν είναι τραγωδία, όμως τραγωδία είναι η αδυναμία του δημόσιου λυκείου να συναγωνιστεί το φροντιστήριο στην προετοιμασία για τις ανώτατες σπουδές. Οι τεράστιες οικογενειακές δαπάνες για την ιδιωτική παιδεία δεν φανερώνουν μια δίψα για μάθηση, αλλά είναι τραγικός δείκτης της αποτυχίας της δημόσιας εκπαίδευσης. Και, όπως έδειξε η ίδια έρευνα, το 71,2% των φτωχών παιδιών είναι αναλφάβητα: ακόμα κι αν πέρασαν από τα θρανία, δεν έμαθαν τίποτα.

Ομως τα παιδιά της κρίσης δεν είναι μόνο αυτά που καταγράφονται στις στατιστικές. Είναι αυτά που τα σφραγίζει η κατήφεια, η απελπισία των άνεργων ή υποψήφιων άνεργων γονέων, αυτά που θέλουμε να τα προστατεύσουμε, να τα πείσουμε ότι «η ζωή είναι ωραία», αλλά δεν μπορούμε.

Μειώνονται σε απόλυτους αριθμούς τα ελληνικά νοικοκυριά με ανήλικα παιδιά, όμως ο αριθμός των φτωχών παιδιών αυξάνεται σταθερά. Δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας η υπόθεση ότι τα επόμενα χρόνια η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα θα αυξηθεί. Ποια γυναίκα θα είναι πρόθυμη να φέρει ένα παιδί στον κόσμο όταν, ακόμα και όταν αυτή θα προσλαμβάνεται σε μια επιχείρηση, θα ξέρει ότι έπειτα από 12 μήνες μπορεί να απολυθεί με μηδενική αποζημίωση; Πόσο «ανταγωνιστική» είναι μια νεαρή μητέρα στην αγορά εργασίας ή μια νέα γυναίκα που πιθανόν να μείνει έγκυος; Oι νέες εργασιακές ρυθμίσεις που έφερε το πολυνομοσχέδιο καθιστούν την απόκτηση και την ανατροφή ακόμα και ενός (1) παιδιού ηράκλειο άθλο, για να μην πούμε άπιαστο όνειρο.

Είναι αλήθεια ότι, πολλοί ιδίως στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, μεγάλωσαν με στερήσεις, αλλά κατάφεραν να μάθουν γράμματα και να προκόψουν. Σε μια θεσσαλική πόλη όπου υπήρχε γυμνάσιο, στη δεκαετία του ’60, ένας μαθητής από το χωριό έμενε με νοίκι σε ένα πλυσταριό κι εκεί, με το φως της λάμπας πετρελαίου, έλυνε ασκήσεις γεωμετρίας χαράζοντας με μια καρφίτσα τα σχήματα σε φλούδα πορτοκαλιού καθώς δεν είχε χαρτί για πρόχειρο – και η ιστορία αυτή δεν είναι φανταστική.

Ομως, η σύγχρονη φτώχεια δεν μας ατσαλώνει, δεν δυναμώνει το πείσμα, τη διάθεση για πάλη. Την παραίτηση γεννά, τη μοιρολατρία, αφού υπάρχει σοβαρό κοινωνικό έλλειμμα ελπίδας. Ο αναλφαβητισμός δεν αφορά μόνο την ανάγνωση και τη γραφή, αλλά είναι και ιστορικός και πολιτικός. Τα παιδιά που εγκαταλείπουν το σχολείο δεν θα αγωνιστούν για μια καλύτερη παιδεία, αλλά είναι πολύ πιθανό να στραφούν σε αυτοκαταστροφικές και αντικοινωνικές πρακτικές.

Δυο χιλιετίες μετά τη γέννηση του Χριστού και μια νέα σφαγή των νηπίων, των γεννημένων αλλά και των αγέννητων, συντελείται μπροστά στα σαστισμένα μάτια μας. Σφαγή, αναίμακτη, βουβή και αδυσώπητη.

Αναδημοσίευση από την Καθημερινή της 17/12/2010         tvxs.gr