Είναι γνωστή η σχέση του Γιάννη Στεφανάκι με τα βιβλία, καθώς, εκτός απο τις σπουδές του στη ζωγραφική, τη χαρακτική και την αγιογραφία, θητεύει εμπράκτως και επιτυχώς στην καλαίσθητη τέχνη της τυπογραφίας. Δεν ξενίζει λοιπόν η καινούρια ενότητα των έργων του, που υπό τον τίτλο Ζωγραφίζοντας τον λόγο παρουσιάζεται από αύριο στην αίθουσα τέχνης “Έκφραση” της Γιάννας Γραμματοπούλου. Πρόκειται για δουλειά των τελευταίων τριών χρόνων, όπου τα έργα του επιχειρούν μια συνομιλία με την ποιητική συλλογή του Διονύση Παπακώστα, «Ο Πελαργός και ο Ερμής» των εκδόσεων Πλέθρον. Η ζωγραφική του Στεφανάκι δεν εικονογραφεί το συγκεκριμένο λογοτεχνικό έργο. Λιτός και αφαιρετικός ο καλλιτέχνης, κρατάει μόνο τα απαραίτητα στοιχεία, εκείνα που θα τον οδηγήσουν στη συνέχεια να κάνει έργα με καθαρά πλαστικά μέσα, αποφεύγοντας μια εικονογραφική προσέγγιση στο θέμα του βιβλίου... Με ελεύθερη γραφή επιχειρεί να δώσει εκφραστικότητα μέσα από το ελάχιστο, αλλά και να υποδηλώσει την ανθρώπινη ύπαρξη σαν μια σκιά, που όμως διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο. Ας του δώσουμε όμως τον λόγο να τον... ζωγραφίσει.
* Ως απόπειρα συνομιλίας του εικαστικού με τον ποιητικό λόγο, μας «προτείνετε» να διαβάσουμε την τελευταία σας δουλειά. Πρόκειται για κάποιο τρυκ, κ. Στεφανάκι, που προκύπτει από την αγάπη σας για την τέχνη του βιβλίου και της τυπογραφίας ή η “συνομιλία” με το συγκεκριμένο βιβλίο εκφράζει κάποια βαθύτερη ανάγκη σας;
Διαβάζοντας ένα βιβλίο θα ήταν λάθος μου να ισχυριστώ (αφού πρόθεσή μου είναι να το προσεγγίσω εικαστικά) πως δεν δανείζομαι στοιχεία, πως δεν μπαίνω στο κλίμα του βιβλίου. Όμως άλλο είναι η εικονογράφηση κι άλλο ο δημιουργικός διάλογος με τον συγγραφέα ή τον ποιητή που προσπαθώ να κάνω όταν εκδίδω συλλεκτικά βιβλία με δικές μου εικαστικές αναζητήσεις. Και μάλιστα εμπλουτίζοντας τες επιχειρώ να κρατήσω την αυτοτέλειά μου απέναντι και στο συγκεκριμένο λογοτεχνικό βιβλίο του Διονύση Παπακώστα εν προκειμένω. Εγώ επιχειρώ να ζωγραφίσω τον λόγο, να τον οπτικοποιήσω κατά κάποιον τρόπο, όχι να δεσμεύσω με τη δική μου ερμηνεία τον συγγραφικό λόγο, ή να προβληματίσω εις διπλούν τον αναγνώστη ή τον φιλότεχνο που θα δει την έκθεση αυτή. Τον βοηθάω να απορρίψει ή να αποδεχθεί το τελικό αποτέλεσμα μέσα από μία επιπλέον ζύμωση.
* Στους καιρούς της φλυαρίας, υπάρχει ανάγκη να ζωγραφίσουμε τον λόγο;
Στους καιρούς της φλυαρίας, της κρίσης και της... μαλακίας, επιτρέψτε μου να πω, η τέχνη θα έπρεπε να λογαριάζεται σαν βάλσαμο και θείο δώρο. Ναι, πρέπει να ζωγραφίζουμε, να γράφουμε, να διαβάζουμε, να δημιουργούμε. Μα πάνω απ' όλα πρέπει να είμαστε σκεπτόμενα άτομα. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να αντισταθούμε στην αλλοτρίωση και τη βαρβαρότητα που μας σπρώχνουν οι τεχνοκράτες και οι πολιτικοί. Και η παροιμία λέει πως αν η σιωπή είναι χρυσός, ο λόγος είναι αργυρός και εγώ εδώ θα προσθέσω ότι η λεκτική φλυαρία είναι άνθρακας!
* Για να υπάρξει δημιουργικός διάλογος ανάμεσα σε δύο τέχνες πρέπει να συγκλίνουν κι οι αναζητήσεις των δημιουργών που διαλέγονται;
Πιστεύω ότι μεταξύ δύο δημιουργών μπορούν να εντοπιστούν κοινοί παρανομαστές οι οποίοι προέρχονται από κοινές ανάγκες. Ο φόβος του θανάτου, η αγωνία της ύπαρξης, η μοναξιά, οι σχέσεις των ανθρώπων. Όλα αυτά δεν αποτελούν ισχυρά σημεία σύγκλισης; Δεν έχει σημασία αν μιλούν την ίδια γλώσσα, το αντίθετο, θα έλεγα πως έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Σημασία έχει η επικοινωνία. Η ίδια η πράξη του διαλόγου.
* Τα τελευταία χρόνια επανέρχεστε συνεχώς σε κάποια στοιχεία όπως ένα δεμένο σύννεφο, ένα μισοφέγγαρο, μια σκάλα, ένα καρφί, η βροχή κ.λπ. Μπορείτε να μας δώσετε κάποιο ερμηνευτικό κλειδί αυτών των συμβόλων;
Τα σύμβολα είναι ένα στοιχείο αρχέγονο στον άνθρωπο. Όσο και αν εξελίξαμε τη σκέψη μας, όσο και αν οι πληροφορίες και οι αναλύσεις προλαβαίνουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, πάντα θα έχουμε την ανάγκη να εκφραστούμε με σύμβολα. Ας πούμε ότι είναι ένας μυστικός τρόπος απεικόνισης αυτού που είμαστε. Εγώ μπορεί να επιθυμώ να αγγίξω το ανέφικτο και να δένω το σύννεφο με ένα σχοινί ή μπορεί να θέλω να ενώσω το σώμα μου με την ψυχή μου πέρα και έξω από τον καθημερινό μου αγώνα και αυτό να το κάνω με τις ακροβασίες μου επί του καμβά μου. Μπορεί να θέλω να συγκρατήσω τον χρόνο και αυτή τη δυνατότητα να μου τη δίνει ένα καρφί ζωγραφισμένο επάνω στο τελάρο μου. Εμμονές είναι τα σύμβολα, που με κρατάνε ζωντανό και με βοηθάνε να βρω την άκρη μου. Και δεν σας κρύβω κύριε Μαυροειδή ότι δεν βάζω τον εαυτό μου σε καμία διαδικασία αποκωδικοποίησης των συμβόλων αυτών. Κι αν γίνεται κάτι τέτοιο, γίνεται εκ των υστέρων.
* Πόσο επηρεάζει αυτό που αποκαλούμε κρίση σήμερα την τέχνη;
Eίναι αλήθεια πως σε καιρούς οικονομικής ανέχειας ο τομέας που θα την πληρώσει είναι η τέχνη. Πρώτα θα κοιτάξει κάποιος να πληρώσει τα φροντιστήρια των παιδιών του σ' ένα καθεστώς «δημόσιας εκπαίδευσης» κι ύστερα να αγοράσει έργα ζωγραφικής. Μπορεί όμως να αγοράσει ένα καλό βιβλίο και να γυρίσει την πλάτη στην τηλεόραση της χυδαιότητας και να διαβάσει. Και αυτό συνέπεια της κρίσης μπορώ να το θεωρήσω, αλλά από τις θετικές. Αντιστέκομαι με το να επιλέγω το μυαλό μου να παραμείνει ανοικτό όσο κι αν κάποιοι επιδιώκουν το αντίθετο. Και θα το καταφέρω αυτό με τη βοήθεια των τεχνών και των γραμμάτων. Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι η κρίση αυτή, που τη ζούμε κυρίως στην οικονομική της διάσταση, προέκυψε από την πνευματική κρίση (και εννοώ το βόλεμα των πνευματικών ανθρώπων αλλά και όλης της κοινωνίας που φαίνεται πως αρχίζει να δέχεται άκριτα εκείνο το περίφημο «όλοι μαζί τα φάγαμε» και τώρα άντε να συμμαζευτεί η κατάσταση! Η Αυγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου