Tης Ειρήνης Βεργοπούλου Οδηγώντας αυτές τις μέρες στους δρόμους της Αθήνας, υπάρχουν κάτι μεγάλα μάτια ηλεκτρικού μπλε χρώματος που μας παρακολουθούν. Με καρφώνουν από τις έξτρα λαρτζ πινακίδες και διαφημίζουν ένα ονλάιν καζίνο. Θα νόμιζα, έτσι μεγάλα που είναι, ότι είναι μια συμβολική κίνηση για να μας δείξουν κάποιοι ότι μας τηρά ο Θεός και μας προσέχει και ότι πρέπει να προσέχουμε και μεις στην οδήγηση. 'Ομως ετούτο το βλέμμα είναι ένα αδειο-λάγνο, αδειο-κάπως, άδειο γενικώς, και δεν μου φαίνεται πιθανό μια ανώτερη δύναμη που μας πονάει να φορά χρωματιστούς φακούς επαφής, να έχει τόσο άψυχες κόρες και τόσο έντονες φέηκ βλεφαρίδες. Φευ, είναι τελικά η εθνική μας ξελογιάστρα και τζάμπα τρόμαξα προς στιγμήν ότι οι κινήσεις μου παρακολουθούνται μέσα στην κίνηση , από το σύμπαν, είτε για να με προστατεύσει, είτε για να με τιμωρήσει. Για ζάρια και πόκα είναι η ιστορία, αλλά μπορεί πάλι και αυτό εντελώς άσχετο με τη ζωούλα μας να μην είναι.'Ετσι που τις εβλεπα τις τζουλιοματάρες , μου ήρθε ένας περίεργος συνειρμός.....
Η μνήμη μου πήγε στις αναλύσεις που έχουν κάνει οι κριτικοί λογοτεχνίας για ορισμένα σύμβολα μέσα στο μυθιστόρημα "Ο Μέγας Γκάτσμπυ" του Φράνσις Σ. Φιτζέραλντ, που εκδόθηκε το 1925, και δεν αναγνωρίστηκε αμέσως, αλλά θεωρήθηκε ως γνωστόν στις επόμενες δεκαετίες από τις σημαντικότερες νουβέλες του 20ού αιώνα.
Στην ιστορία αυτή, στο δρόμο προς την έπαυλη που μένει ο Γκάτσμπυ και περνάνε οι ήρωες με τα αυτοκίνητά τους, στέκεται μια πολύ μεγάλη διαφημιστική πινακίδα ενός καταστήματος οπτικών που ήταν κάποτε σε εκείνο το σημείο. Η πινακίδα απεικονίζει ένα ζευγάρι μάτια με γυαλιά, χωρίς υπόλοιπο πρόσωπο. 'Ολες οι αναλύσεις υποδεικνύουν ότι τα διοπτροφόρα αυτά μάτια που τοποθετεί εκεί ο συγγραφέας αντιστοιχούν σημειολογικά στις ανώτερες δυνάμεις που παρατηρούν τα τεκταινόμενα στο μυθιστόρημα ,και αυστηρά θωρούν τους ήρωες , οι οποίοι κινούνται σε ένα κλίμα ηθικής παρακμής, στους κόλπους των νεόπλουτων στην Αμερική του μεσοπολέμου, πριν το μεγάλο κραχ.
Μετά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, η οικονομία, σε μια πορεία αρκετά όμοια με αυτήν στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, είχε γνωρίσει μεγάλα "κέφια". 'Ομως, όπως αποδείχτηκε αργότερα, το οικοδόμημα είχε λάθος βάσεις, τα περισσότερα χρήματα ήταν πιστώσεις και παραοικονομία και πολύ λαθρεμπόριο αλκόολ. Και ο μυθιστορηματικός Τζέη Γκάτσμπυ, ο πρωταγωνιστής, είχε ξεκινήσει από το πουθενά, και αρκετά νέος ακόμα βρέθηκε με τρελά λεφτά, να οργανώνει κοσμικά πάρτυ στην έπαυλή του στα περίχωρα της Νέας Υόρκης, όπου γινότανε χαμός κυρίου, χωρίς κανείς να ξέρει , ή να θέλει να μάθει,από πού προερχόταν ο πλούτος του. 'Ωσπου ο αφηγητής, που είναι το μόνο φιλαράκι του, μαθαίνει ότι είναι λαθρέμπορος ποτών. Στην κηδεία του Γκάτσμπυ στο τέλος του μυθιστορήματος , προσήλθαν τρία μόνο άτομα.
Ο Φιτζέραλντ έγραψε τη νουβέλα του πέντε χρόνια πριν την κρίση του 1929, όταν τα πάντα ήταν ακόμα στο απώγειό τους. Η υστεροφημία του συγγραφέα και του έργου του έχει υπερβεί έκτοτε πολλές ιστορικές συνθήκες και κρίσεις.
Αλλά οι παρακμιακές φιγούρες του Φιτζέραλντ, είχαν τουλάχιστον class βρε παιδί μου.
Αν κρίνουμε από τις ταινίες και τις φωτογραφίες της εποχής, η ζωή τους και η πτώση τους είχε στυλ, αυθεντικό στυλ. Μπορεί να ήταν ανόητοι, επιφανειακοί ή διεφθαρμένοι, αλλά ήταν μάλλον ωραίοι τύποι και τύπισσες. Και ,στις νουβέλες και ταινίες του καιρού, μίλαγαν και όμορφα τη γλώσσα τους. 'Εναν αιώνα μετά , και στα καθ ημάς,κάποιοι θα ήθελαν να είναι Γκάτσμπυ αλλά δεν "τό χουν".
Περιφρονημένη παιδεία, γραμματική, σκοτωμένη ορθογραφία, ακυρωμένη αισθητική, τα εύκολα λεφτά απροσδιόριστης προέλευσης, τα εύκολα αξιώματα και καρέκλες, η εύκολη φήμη, η ατιμωρησία στα περισσότερα οικονομικά σκάνδαλα ,η γλειώδης κουτοπονηριά, ο νεποτισμός,ο φιλοτομαρισμός, ο καταξίωση αρκετών τενεκέδων,έχουν φτιάξει και ευκοίλιους πλέον εγκεφάλους.
Ριγέ μποξεράκια πάνω σε κοκκαλιάρικα αγορίστικα οπίσθια υιών των "πατρικίων" , και ασήμαντα χεράκια που φοράνε πανάκριβα ρόλεξ αγορασμένα από τον μπαμπά ,προσπαθούν να αποκτήσουν ανδρισμό με ένα μπαλαμούτι που γίνεται "θητεία" στην χοντροκοπιά.
Μπανάλ ενδυματολογικής άποψης πλουσίες κυρίες, "μοδέλες" και "περσόνες" θολού επαγγέλματος, με φτωχοκακόμοιρης ραπτικής ντύσιμο στα πάνω "καταστρώματα" της δημοσιότητας. Κακομαθημένοι και κακομαθημένες με το κενό βλέμμα , τα μποτοξένια χείλη και τα άθλια πρώην ελληνικά. Το προχειροφτιαγμένο πορνό με κακόγουστες πρωταγωνίστριες ,ως μόδα που κατεβαίνει με ακατάπαυστο νταουνλόουντιν από τους ουρανούς του διαδικτύου.
Επιδεικτικές ζωές αυτοκρατορικές, επαύλεις και τεράστιες κατοικίες για να στεγαστούν τα τεράστια, συμπλεγματικά "Εγώ" εκείνων που πέρασαν ευθέως ή πλαγίως από θέσεις εξουσίας, κτίσματα και προσωπεία οικοδομημένα και αγορασμένα συχνά με άγνωστης προέλευσης λεφτά, σε εποχές ένδειας.
Συνδικαλιστές, εφοριακοί, γιατροί δημοσίου με τρελά λεφτά στους λογαρισμούς τους.
Δεν παθαίνει και δεν μαθαίνει σχεδόν κανείς τίποτα στο τέλος, ή, οι τιμωρίες είναι ντεκαφεϊνέ.
Μόνο κάποιος ντόρος κάποια στιγμή γίνεται για μουσεία και θωρηκτά καταπατημένα από τους βάρβαρους, που και αυτά χάνουν και ξαναποκτούν την τιμή τους όταν το θέμα μπορεί να πουληθεί στα ίδια τηλεοπτικά show, στα fora που στενάζει ο ρηγμένος 'λαουτζίκος', γιατί τώρα η φτώχεια ξεχνιέται με αίματα στην αρένα. Are you not entertained?
Το πανηγύρι της ματαιοδοξίας ίσως ψυχορραγεί, ίσως όμως και καλά κρατεί , και με το ζόμπυ τζογαδόρικο βλέμμα που του αναλογεί να θωρεί από ψηλά. Ειρήνη Βεργοπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου