Ο συγγραφέας ανατρέχει στην ιστορία της Ευρώπης για να συλλάβει το ψυχολογικό υπόβαθρο της νέας ευρωπαϊκής συνείδησης και τολμάει να μιλήσει για έναν δεύτερο Διαφωτισμό και για τον οικουμενισμό του ευρωπαϊκού ονείρου. Μιλάει για τον αργόσυρτο θάνατο του αμερικανικού ονείρου επισημαίνοντας τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Στο βιβλίο του παρουσιάζονται αναλυτικά όλα στοιχεία που διαφοροποιούν τους δύο κόσμους, όμως για οικονομία χώρου θα αρκεστώ σε αυτά που καταδεικνύουν τις μεγάλες αντιθέσεις μεταξύ των δύο δυνάμεων και δίνουν το στίγμα για το τι μέλλει γενέσθαι με την επικράτηση της μίας ή της άλλης δύναμης.
Ο J.Rifkin μεταξύ άλλων θεωρεί πως το αμερικανικό όνειρο δίνει έμφαση στον προσωπικό πλουτισμό ενώ το ευρωπαϊκό όνειρο εστιάζει περισσότερο στην αειφόρο ανάπτυξη και στην ποιότητα ζωής. Το αμερικάνικο όνειρο είναι αφομοιωτικό καθώς συνδέει την επιτυχία με την απώλεια παλιών πολιτισμικών δεσμών και όλοι γίνονται πολίτες στο μεγάλο αμερικανικό χωνευτήρι. Ενώ το ευρωπαϊκό όνειρο βασίζεται στη διατήρηση της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας του κάθε ευρωπαίου πολίτη κάτι το οποίο διασφαλίζεται στη Συνθήκη της Ρώμης. Οι Αμερικανοί είναι πιο πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουν στρατιωτικό καταναγκασμό στο κόσμο προκειμένου να επιβάλουν την Pax Americana. Αντιθέτως, οι Ευρωπαίοι είναι πιο απρόθυμοι στη χρήση της πολεμικής ισχύς και προτιμούν τη διπλωματία και τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις προκειμένου να διατηρηθεί η τάξη. Το αμερικανικό όνειρο είναι βαθιά ατομοκεντρικό και ελάχιστα σχετίζεται με την υπόλοιπη ανθρωπότητα, ενώ το ευρωπαϊκό όνειρο είναι πιο ευρύ και εκ φύσεως συστημικό και συνεπώς πιο δεσμευμένο στην ευημερία του πλανήτη…
Ομολογώ πως όταν είχα πρωτοδιαβάσει το συγκεκριμένο βιβλίο, είχα νιώσει πολύ υπερήφανη που αποτελούσα μέρος αυτού του ονείρου καθώς εκ πεποιθήσεως φιλο- ευρωπαΐστρια, πίστευα στις αρχές και στις αξίες της Ενωμένης Ευρώπης, στην πολιτική και οικονομική της Ένωση και θεωρούσα πως με την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση η ΕΕ θα μπορούσε να αποτελέσει τη νέα ανερχόμενη δύναμη στο διεθνές σύστημα και την εγγυήτρια της ειρήνης και της ασφάλειας των λαών, ανατρέποντας την ηγεμονία της Αμερικής καθιερώνοντας παγκόσμια ένα νέο status quo.
Πέρασαν πέντε χρόνια από τη δημοσίευση αυτού του βιβλίου, ενός πονήματος που ομολογουμένως δημιούργησε μεγάλο θόρυβο καθώς ένας Αμερικανός διακεκριμένος οικονομολόγος τόλμησε να καταφερθεί εναντίον της αμερικανικής πολιτικής και να υποστηρίξει με επιχειρήματα την ευρωπαϊκή προοπτική και η σημερινή πραγματικότητα έρχεται να ματαιώσει τις προβλέψεις του συγγραφέα αλλά και όσων πίστεψαν στο ευρωπαϊκό όνειρο.
Πριν αλέκτωρ λαλήσει όμως ήλθαν οι αριθμοί και ο σκοτεινός κόσμος της αγοράς και των κερδοσκόπων για να διαλύσουν αυτό το όνειρο. Με ποιο τρόπο; Απλούστατα με την αποδυνάμωση του ευρώ και της Ευρωζώνης. Ο δούρειος ίππος για να αποδυναμωθεί η Ένωση ως μια ισχυρή οικονομική δύναμη στο νέο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Το ευρώ που μέχρι πριν λίγους μήνες αποτελούσε ένα ισχυρό νόμισμα αυτή την περίοδο καθημερινά κατακρημνίζεται και οι προβλέψεις μιλούν για ισοτιμία με το δολάριο πολύ σύντομα. Η αποδυνάμωση του ευρώ κλυδωνίζει το μέλλον της Ευρωζώνης και τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα η ΕΕ δείχνουν ανυπέρβλητα και συναρτώνται με τα αντανακλαστικά των αρχηγών των κρατών-μελών της που παρακολουθούν αμήχανα τις εξελίξεις και κυρίως με τους τη στάση που θα κρατήσουν η Βόννη και το Παρίσι.
Φταίνε οι κερδοσκόποι που κερδίζουν δισεκατομμύρια κάθε ημέρα; Φταίει η Μέρκελ για τις επιλογές που λειτουργεί με βάση το κομματικό της συμφέρον; Φταίει η Ελλάδα από όπου και ξεκίνησε το ντόμινο της οικονομικής κρίσης; Πολλά τα ερωτήματα και πολλές αλλά όχι απόλυτα πειστικές οι απαντήσεις. Το μόνο σίγουρο είναι πως η Ευρωζώνη κινδυνεύει να διαλυθεί καθώς το ευρώ διολισθαίνει καθημερινά. Οι φήμες είναι πολλές και κάποιοι μιλούν για Ευρωζώνη δύο ταχυτήτων, των πλουσίων του Βορρά και των χρεοκοπημένων χωρών του Νότου. Οι φήμες προχωράνε ακόμα πιο πέρα και πολλοί μιλούν για την αποβολή της χώρας μας από το ευρώ. Αλήθεια, ψέμα; Η πορεία θα το δείξει. Ένα ολόκληρο παιχνίδι κερδοσκόπων και funds είναι στημένο μπροστά στη νέα λεία που τους προσφέρεται από την Ευρωζώνη. Το παιχνίδι είναι επικίνδυνο και μη προβλέψιμο και μόνο με αποφασιστικές και συντεταγμένες κινήσεις μπορούν να αποτρέψουν το μοιραίο.
Όσο βρισκόταν μόνο η Ελλάδα σε κίνδυνο από τους κερδοσκόπους, τα αντανακλαστικά της Ένωσης δεν λειτούργησαν κατά το δοκούν. Μόλις όμως άρχισε να απλώνεται η ασθένεια που έπληξε τη μικρή Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες του Νότου, τότε αφυπνίστηκαν οι «ηγέτες» της Ένωσης καθώς είδαν πως το πρόβλημα έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας και η καραντίνα της Ελλάδας όχι μόνο δεν βοήθησε στον έλεγχο του προβλήματος, αντιθέτως το ενίσχυσε και τώρα απειλεί να πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας. Το πρόβλημα έπρεπε να αντιμετωπιστεί εν τη γενέσει του. Άραγε αυτός ο χαμένος χρόνος θα αποβεί μοιραίος;
Πλέον έχει ξεκινήσει ένα γερό παζάρι για τον τρόπο εξυγίανσης του ευρώ μετά από πρόταση της Γερμανίας για τη δημιουργία ενός μηχανισμού κυρώσεων σε βάρος των κρατών που παρεκκλίνουν από τους συλλογικούς κανόνες για την οικονομία. Ο Γάλλος Πρόεδρος, Νικολά Σαρκοζί, αντί κυρώσεων που μπορούν να φθάσουν και μέχρι την αποβολή των απείθαρχων χωρών, προτείνει την ιδέα της αναστολής του δικαιώματος ψήφου και της περικοπής κοινοτικών κονδυλίων σε αυτές τις χώρες, όχι όμως την αποβολή τους. Οι αντιθέσεις μεταξύ των δύο βασικών βραχίονων της Ευρωζώνης με τη Γερμανία να απαιτεί αυστηρή πειθαρχία και τη Γαλλία να τάσσεται υπέρ της αρωγής αυτών των χωρών, αποτελούν την καρδιά του προβλήματος καθώς ανάλογα με το ποιος θα υπερισχύσει θα κριθεί και το μέλλον της ευρωζώνης. Γιατί είναι ηλίου φαεινότερο πως εάν περάσει η πρόταση της Μέρκελ, τότε η πρώτη χώρα που θα δει την πόρτα εξόδου από ευρώ είναι η Ελλάδα με ότι αυτό συνεπάγεται. Επομένως, τον προσεχή Οκτώβριο όπου και θα κλειδώσει η Συμφωνία στην οποία θα καταλήξουν οι Ευρωπαίοι εταίροι, θα καθοριστεί το μέλλον της Ευρωζώνης και καθώς φαίνεται οι διαπραγματεύσεις θα είναι σκληρές και οι σχέσεις των κρατών-μελών της Ένωσης θα δοκιμαστούν στο έπακρο.
Αυτό που θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους οι σκληροπυρηνικοί της Ένωσης είναι το γεγονός πως μια αποδυνάμωση της Ευρωζώνης και κατ’ επέκταση της ΕΕ θα εξυπηρετήσει πάρα πολλά συμφέροντα και πολιτικούς συσχετισμούς στη διεθνή σκακιέρα. Ήδη από τη πτώση του ευρώ νεκραναστήθηκε το δολάριο που έως το Νοέμβριο βρισκόταν σε τραγική θέση καθώς υπήρχε η απειλή για εγκατάλειψη του από πολλές χώρες-δανείστριες όπως είναι η Κίνα, ενώ σήμερα το δολάριο άρχισε πάλι να ανακάμπτει και να γίνεται ισχυρό.
Με μια πρώτη αποτίμηση, το συμπέρασμα είναι πως η Αμερική στην παρούσα φάση κέρδισε και η Ευρώπη έχασε. Η Αμερική είναι πάλι υπερδύναμη και η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών κινδυνεύει να μείνει ένα όνειρο και μάλιστα όνειρο απατηλό. Η ισχυροποίηση της Ενωμένης Ευρώπης αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για το μέλλον της ανθρωπότητας καθώς η Ευρώπη μπορεί να επιβληθεί στις διεθνείς αγορές και να ελέγξει την ηγεμονία της Αμερικής. Αυτό όμως προϋποθέτει μια Ευρώπη Ενωμένη και όχι διχασμένη δύο ή τριών ταχυτήτων. Μέχρι χθες μιλούσαμε για τις δυνατότητες πολιτικής και οικονομικής ένωσης της Ευρώπης και σήμερα έχουμε αρχίσει να μιλάμε για δημιουργία «εθνικών βιλαέτιων» …
Αλήθεια που πήγε το όραμα του Jean Monet και του Robert Schuman για μια Ενωμένη Ευρώπη που θα αφήσει πίσω τους πολέμους και τις αιματοχυσίες που έζησε επί αιώνες και θα δουλέψει για την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού πνεύματος; Το ευρωπαϊκό όνειρο που θα προασπίζει τις διαφορετικότητες και τις φιλοδοξίες του κάθε έθνους, ενώ παράλληλα θα τις συντονίζει σε έναν κοινό τρόπο λειτουργίας όπως οι περιφέρειες συντονίζονται από το έθνος; Που πήγε το όραμα για μια Ευρώπη ισχυρή που θα λειτουργήσει ως μια σημαντική δύναμη μέσα στο νέο διεθνές πολυπολικό σύστημα;
Η ΕΕ θα πρέπει να ξαναβρεί το βηματισμό της και να προχωρήσει στη δημιουργία μηχανισμών στήριξης και ανάκαμψης του ευρώ γιατί πρωτίστως το οφείλει στα εκατομμύρια των ευρωπαίων πολιτών που πίστεψαν στο ευρωπαϊκό όνειρο και σίγουρα το οφείλει σε όλη την Οικουμένη που έχει ανάγκη από πολιτικές βασισμένες στις αρχές του Διαφωτισμού και της Παγκόσμιας Ειρήνης. Για αυτό οι πολιτικές ηγεσίες των κρατών-μελών ας ξεφύγουν από τη σφαίρα του κράτους-έθνους κι ας λειτουργήσουν με κοινό παρανομαστή το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρέπει να φανούν αντάξιοι των προκατόχων τους και των μεγάλων οραματιστών του ευρωπαϊκού ονείρου. Πρέπει να καταλάβουν πως δεν είναι απλοί διαχειριστές της εξουσίας αλλά ηγέτες ενός ισχυρού οικοδομήματος. Μήπως τελικά το πρόβλημα βρίσκεται ακριβώς σε αυτό το σημείο; Μήπως τελικά σήμερα δεν έχουμε ηγέτες; Άρθρο της Ελευθερίας Φτακλάκη στη ΓΝΩΜΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου