Γράφοντας σε μια πόλη που καταρρέει

Του Γκαζμέντ Καπλάνι        Τι κάνει ένας συγγραφέας σε μια πόλη που καταρρέει; Oπως και όλοι οι μη συγγραφείς, προσπαθεί να μην καταρρεύσει. Ελπίζει ότι τα χειρότερα πέρασαν, φοβάται μήπως τα χειρότερα ακόμα δεν τα έχουμε δει. Παρατηρεί το χιόνι που πέφτει και σκέφτεται για μια στιγμή τους άστεγους. Το χιόνι γι’ αυτούς σημαίνει θάνατος. Ισως στο μυαλό του θα έρθει το βιβλίο του Ιζό «Ο ήλιος των μελλοθανάτων» - εάν το έχει διαβάσει.

Εάν κινείται συχνά με το μετρό, θα παρατηρήσει ότι οι άνθρωποι που διαβάζουν βιβλία έχουν αυξηθεί από τότε που άρχισε η κρίση. Αλλά όχι τόσο όσο θα ήθελε. Δυστυχώς, οι ζητιάνοι έχουν αυξηθεί ακόμα πιο πολύ. Και όταν βγει από το μετρό μάλλον θα «πέσει» σε έναν από αυτούς τους πάγκους που πουλάνε μεταχειρισμένα βιβλία. Ανάμεσα στα οποία και το «Ζητιάνο» του Καρκαβίτσα. Κοστίζει πέντε ευρώ.....

Γιατί κοστίζουν τόσο πολύ τα μεταχειρισμένα βιβλία στην Αθήνα; Τα πουλάνε για πενταροδεκάρες στο Μοναστηράκι, πώς καταλήγουν πέντε ευρώ στον πάγκο του πλανόδιου πωλητή; Ισως, αν παρακολουθήσεις τη δική τους διαδρομή, να καταλάβεις κάτι για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η οικονομία στην Ελλάδα. Από τότε που άρχισε η κρίση η τιμή των μεταχειρισμένων βιβλίων έχει αυξηθεί. Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των αναγνωστών έχει μειωθεί.

Για τι πράγμα μπορεί να γράψει ένας συγγραφέας σε μια πόλη που καταρρέει; Σε τελευταία ανάλυση ποιος θα τον διαβάσει; Στα πηγαδάκια οι συγγραφείς, νέοι και παλιοί, λένε πως η αγορά του βιβλίου καταρρέει και αυτή. Κυκλοφορούν φήμες για εκδοτικούς οίκους που δεν πληρώνουν, για άλλους που απειλούνται με λουκέτο. Ο κόσμος έχει άλλες σκοτούρες και το διάβασμα δεν ήταν ποτέ το φόρτε του. Ακόμα και οι νεόπλουτοι σταμάτησαν να αγοράζουν βιβλία με το κιλό στο Μοναστηράκι. Δεν τα διάβαζαν φυσικά, απλά τα είχαν για διακόσμηση. «Συγγραφέας»: ήταν και παραμένει ένα «επάγγελμα» ριψοκίνδυνο και πολυτελείας.

Μα αν δεν γράφεις τότε, όταν όλα κλονίζονται γύρω σου, πότε θα γράφεις; Η γραφή είναι ασπίδα και θεραπεία, φυγή και ανάλυση, μνήμη και φαντασία. Θυμάμαι την προτροπή του Ντίνο Μπουτζάτι, σε ένα από τα βιβλία του: «Γράψε, σε παρακαλώ. Δυο σειρές μόνο, τουλάχιστον, ακόμα και αν η ψυχή σου είναι ταραγμένη και τα νευρά σου έχουν διαλυθεί. Κάθε μέρα όμως». Η γραφή είναι πολλές φορές σαν τις ερωτικές ιστορίες. Αρχίζει με ενθουσιασμό και φτάνει ένα μικρό ατύχημα για να ξεφουσκώσει και να χάσει τη μαγεία. Γι’ αυτό θέλει πολλή υπομονή η γραφή. Επειδή είναι επώδυνη, σαν την αλλαγή.       Υπάρχουμε….. Συνυπάρχουμε;