«Είμαστε όλοι» Ρομ;

Της Χριστίνας Πουλίδου                                       Στην Ελλάδα πριν από λίγους μήνες έγινε σαματάς με τους πολύχρωμους μετανάστες κάθε προέλευσης, που διάλεξαν τη χώρα μας για να βγάλουν το μεροκάματό τους. Στη Γαλλία, το πρόβλημα γεννήθηκε με τους Ρομ, που στήνουν άναρχα τα τσαντίρια τους και η νομαδική ζωή τους κρατά ανένταχτους στην κοινωνία. Η κυβέρνηση Σαρκοζύ ακολούθησε τη συνταγή του κομπογιαννίτη γιατρού – «πονάει δόντι, βγάλει δόντι». Με τρία κατοστάρικα στο χέρι και ένα για κάθε παιδί, τους ξεσπίτωσε και τους ακούμπησε στο κατώφλι της Ρουμανίας. Γιατί το ’κανε αυτό; Η απάντηση είναι αναντίρρητη: για να βελτιώσει τη δημοτικότητά της. Το πέτυχε; Όχι!

Για την ακρίβεια, η γαλλική κοινωνία σε πρώτη φάση οριακά επιδοκίμασε τις μαζικές απελάσεις πολλών εκατοντάδων τσιγγάνων. Όταν όμως ο κουρνιαχτός κατακάθισε, όταν ο ΟΗΕ, η Διεθνής Αμνηστία και ο Πάπας αποδοκίμασαν και ζήτησαν εξηγήσεις, το ρεύμα γύρισε. Ωστόσο, το δηλητήριο βρήκε πέρασμα και άρχισε να τρέχει στα υπόγεια ρεύματα της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Μετά τη Γαλλία, ακολουθεί και η Ιταλία – περιορισμένα αλλά εξίσου άγρια....


Στην Ευρωβουλή το θέμα συζητήθηκε με τη διαδικασία του επείγοντος και κλήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει εξηγήσεις για τη συγκρατημένη στάση της. «Γιατί δεν καταγγείλατε τη Γαλλία, γιατί δεν δηλώσατε ευθαρσώς ότι παραβιάζει τις συνθήκες που ορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία και την ελεύθερη εγκατάσταση, γιατί δεν προτάξατε τη Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων για να παραπέμψετε τη Γαλλία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο;» ρώτησαν οι ευρωβουλευτές τον Χοσέ Μπαρόζο και τη Βίβιαν Ρέντινγκ. «Οι Ρομ είναι ευρωπαίοι πολίτες και δεν θα δεχθούμε ποτέ την παραβίαση των δικαιωμάτων τους σ΄αυτό τον τεράστιο χώρο της ελευθερίας, της ανοχής και της ισότητας, που είναι η ΕΕ» είπε ο Φιλελεύθερος Γκυ Φέρχοφσταντ. «Γιατί διστάζετε να εφαρμόσετε τις συνθήκες; Κουρελόχαρτα είναι;» ρώτησε επιθετικά ο Πράσινος Ντανιέλ Κον Μπεντίτ. «Πάψτε να δαιμονοποιείτε τις μειονότητες και να δέχεστε την παραβίαση ηθικών και ανθρώπινων αξιών» είπε ο Λ.Μπίσκυ από την Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά.

Φυσικά υπήρξε και η άλλη πλευρά, που ήταν μουδιασμένη και αμήχανη. Ο αρχηγός του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Γάλλος) Ζ.Ντώλ μίλησε για ένα «σοβαρό θέμα που δεν προσφέρεται σε λαϊκισμούς» κι επικαλέστηκε την προσωπική του εμπειρία – «έντεκα τρακτέρ χάθηκαν σε ένα βράδυ απ΄ την περιφέρειά μου» είπε - προκαλώντας αντιδράσεις. «Αυτά είναι ανήκουστα πράγματα. Απελάθηκαν άνθρωποι με λευκό Ποινικό Μητρώο» ανταπάντησαν ευρωβουλευτές . Άλλοι υπήρξαν απροκάλυπτοι – ακροδεξιοί ευρωβουλευτές συνεχάρησαν την κυβέρνηση Σαρκοζύ, ζήτησαν να φύγουν «τώρα» οι Ρομ από την Ευρώπη, τόνισαν πως «δεν υπάρχει άλλη ανοχή από τους οικοδεσπότες».

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής απέφυγε την καταιγίδα – είπε πως «όλοι στην Ευρώπη πρέπει να σεβόμαστε τον νόμο και οι κυβερνήσεις να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, των μειονοτήτων συμπεριλαμβανομένων». Μετά ταύτα απεχώρησε. Τα πυρά δέχθηκε η κ.Ρέντινγκ. Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής είπε ότι κάλεσε τις γαλλικές αρχές και ζήτησε εξηγήσεις. Τη «διαβεβαίωσαν» πως δεν υπήρξε «στοχευμένη δράση» κατά των Ρομ και πως η αποχώρησή τους ήταν «εθελούσια». Η κ.Ρέντινγκ έσπευσε να συμπληρώσει πως η έρευνα της Επιτροπής δεν έχει ολοκληρωθεί και πως δουλειά της είναι να βρίσκει «την ισορροπία – στην πράξη – ανάμεσα στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις». Πως επίσης, αν τεκμηριωθούν οι καταγγελίες κατά της Γαλλίας, η ίδια θα την παραπέμψει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Πως τέλος, η θετική διέξοδος προσφέρεται από το Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης, που διαθέτει κονδύλια για την ένταξη των «περιθωριοποιημένων μειονοτήτων» στην κοινωνία – τα οποία παραμένουν αναξιοποίητα. Γιατί; «Κατά την προσωπική μου άποψη» είπε η κ.Ρέντινγκ, «διότι οι κυβερνήσεις εκτιμούν πως δεν θα ’ταν δημοφιλής κίνηση, σε συνθήκες κρίσης, η αξιοποίηση αυτών των κονδυλίων».

Το θέμα παραμένει ανοιχτό. Η επιστήμη αμφισβητεί τις «γονιδιακές» εξηγήσεις και προκρίνει τον ρόλο του περιβάλλοντος στις οργανικές αλλοιώσεις. Το ίδιο συμβαίνει και στο επίπεδο της κοινωνίας – είναι οι συνθήκες, τα βιώματα, η μισαλλοδοξία, οι παράγοντες που διευρύνουν τα χάσματα, που τροφοδοτούν τις εχθρότητες και που καλλιεργούν το εύλογο αίσθημα της ανασφάλειας στρέφοντάς το στην κοίτη της αντιπαλότητας. Η συνάρτηση της μειονότητας με την εγκληματικότητα είναι τελικά, το εύφορο έδαφος που επιλέγει να εκκολαφθεί το αυγό του φιδιού.                        PROTAGON