Ζοζέ Σαραµάγκου

Σαραµάγκου στα πορτογαλικά είναι ένα είδος αγριόχορτου. Που µέχρι τον θάνατό του, την Παρασκευή που μας πέρασε, φύτρωνε εκεί που δεν το έσπερναν, κυρίως στις αυλές του καθολικισµού και των συντηρητικών κυβερνήσεων . Για την Πορτογαλία υπήρξε ένα µεγάλο πολιτιστικό κεφάλαιο έστω και αν ήρθε συχνά σε σύγκρουση µαζί της. Ιδίως µε την Καθολική Εκκλησία της χώρας, για την οποία υπήρξε ένας επικίνδυνος εχθρός. Γιατί ο Ζοζέ Σαραµάγκου, από την πρώτη µέχρι την τελευταία του συγγραφική στιγµή, δεν σταµάτησε να είναι ένας σφοδρός επικριτής της Εκκλησίας. Ακόµη και τον Αύγουστο του 2009, που κόντευε να κλείσει τα 87, δηµοσίευσε τον «Κάιν», ένα βιβλίο που πραγµατεύεται µε ειρωνικό τρόπο τη βιβλική αφήγηση για τον φόνο του Αβελ από τον αδελφό του Κάιν και στο οποίο χαρακτηρίζει τη Βίβλο «ένα εγχειρίδιο κακών ηθών». Προφανώς δεν φοβόταν την Κόλαση αυτός ο όψιµος συγγραφέας που πρωτοδηµοσίευσε στα 44 του και άρχισε να ασχολείται συστηµατικά µε τη συγγραφή στα 58. Δεν τη φοβήθηκε ούτε στις αρχές της δεκαετίας του 90, όταν δηµοσίευσε το «Κατά Ιησούν Ευαγγέλιο», ένα µυθιστόρηµα όπου ο Ιησούς κάνει έρωτα µε τη Μαγδαληνή. Η ίδια η κυβέρνηση τον κατηγόρησε ότι «προσβάλλει τη θρησκευτική παράδοση των Πορτογάλων» και λογόκρινε το βιβλίο. Ο Σαραµάγκου, βλέπετε, δεν είχε πάρει ακόµη Νοµπέλ… Πήρε όµως των οµµατιών του και εγκαταστάθηκε σε ισπανικό νησί, αυτοεξόριστος. Στο µικρό Λανθαρότε των Καναρίων Νήσων, όπου και έζησε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Το Νοµπέλ, πάντως, το 1998, το αφιέρωσε στην Πορτογαλία. Μια Πορτογαλία που αγαπούσε βαθιά και γι' αυτό έφτασε να εκδηλώσει µια επίσης βαθιά δυσπιστία προς το εγχείρηµα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Είναι ωραίο να έχουµε το κοινό µας σπίτι, όπως λέγεται. Αλλά τα σπίτια έχουν πάντα ένα σαλόνι, µια τραπεζαρία, µια κουζίνα, µια αποθήκη. Η Πορτογαλία θα είναι η αποθήκη της Ευρώπης», είχε πει…
Ο Ζοζέ Σαραμάγκου γεννήθηκε το 1922 στο χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας. Χρειάστηκε να εγκαταλείψει νωρίς το σχολείο για να δουλέψει. Η πρώτη του νουβέλα Γη της αμαρτίας εκδόθηκε το 1947, μεσολάβησαν όμως τριάντα περίπου χρόνια μέχρι την έκδοση του σημαντικότερου μέρους του έργου του, για το οποίο βραβεύτηκε το 1998 με το βραβείο Νόμπελ. Ανάμεσα στα πιο γνωστά του μυθιστορήματα είναι: Εγχειρίδιο ζωγραφικής και καλλιγραφίας (1977), Από τη γη θρεμμένος (1980), Το χρονικό του μοναστηριού (1983), Η χρονιά που πέθανε ο Ρικάρντο Ρέις (1984), Η πέτρινη σχεδία (1986), Ιστορία της Πολιορκίας της Λισαβόνας (1988), Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον (1997), Περί τυφλότητος (1995), Όλα τα ονόματα (1997)..περισσοτερα στο  ΤΕΧΝΗΣ ΠΟΝΗΜΑΤΑ: Ζοζέ Σαραµάγκου