Μια αφρικανική ιστορία…

Με αφορμή το πρόσφατο «νιοστό» πραξικόπημα στον πολύπαθο Νίγηρα, θα θέλαμε να επιχειρήσουμε μια αναδρομή στην πολιτική και ιστορική πορεία μιας χώρας η οποία αποτελεί κατά την γνώμη μας, ένα τυπικό «αφρικανικό» παράδειγμα. Ο Νίγηρας βρίσκεται στην καρδιά του Σαχέλ, της πιο ξηρής περιοχής του πλανήτη και το 80% του εδάφους του αποτελείται από αμμόλοφους. Έρμαιο αρχικά της αποικιοκρατίας, έπειτα της οικονομικής εκμετάλλευσης και τέλος της ξηρασίας και της οικολογικής καταστροφής, η «Δημοκρατία του Νίγηρα» θα μπορούσε κάλλιστα να κατέχει την πρώτη θέση στην παγκόσμια κλίμακα εξαθλίωσης.

Στο κέντρο της μαύρης Αφρικής, σε ένα σταυροδρόμι νομαδικών φυλών, η περιοχή στην οποία σήμερα οριοθετείται το κράτος του Νίγηρα αποτελούσε ανέκαθεν σημείο επαφής αλλά και σύγκρουσης αυτοκρατοριών, πολιτισμών και λαών όπως οι Βέρβεροι, οι Τουαρέγκ οι Τζερμά-Σονγκάι και οι Τούμπου. Η περιοχή αρχίζει να ενδιαφέρει τους Γάλλους περί τα τέλη του 17ου αιώνα καθώς αποτελεί το κέντρο του σκλαβεμπορίου της Αφρικής. Μετά από πολυετείς συγκρούσεις με τοπικούς δουλεμπόρους-πολέμαρχους, οι Γάλλοι την θέτουν υπό τον έλεγχό τους και εγκαθιστούν το διοικητικό τους κέντρο στο μοναδικό κομμάτι της που διαθέτει νερό, στο Σουλτανάτο του Ζιντέρ. Στην δεκαετία του 1920, το διοικητικό κέντρο θα μεταφερθεί στην σημερινή πρωτεύουσα Νιαμέι σε μια προσπάθεια να ελεγχθεί καλύτερα το μωσαϊκό φυλών που διαθέτει η περιοχή.........

Στο πλαίσιο της αποαποικιοποίησης της μαύρης Αφρικής, οι Γάλλοι θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν τον πολιτικό και οικονομικό έλεγχο στην περιοχή και να της προσδώσουν μια κρατική οντότητα. Στηρίζουν στο πλαίσιο αυτό τον Χαμανί Ντιορί, έναν γαλλόφιλο δάσκαλο της εθνοτικής ομάδας Τζερμά, ο οποίος και γίνεται ο πρώτος πρόεδρος της ανεξάρτητης «Δημοκρατίας του Νίγηρα».

Από το 1960 μέχρι σήμερα η πολιτική ιστορία του Νίγηρα χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλα στρατιωτικά πραξικοπήματα ανάμεσα σε πολέμαρχους διαφόρων εθνοτικών ομάδων, από λοιμούς απόρροια της φτώχειας, της ξηρασίας και της υπερθέρμανσης του πλανήτη και βέβαια από συστηματική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που διαθέτει η περιοχή. Διαμάντια, πετρέλαιο και κυρίως ουράνιο.

Η έρημος που οι Τουαρέγκ συνήθιζαν να αποκαλούν στην γλώσσα τους «Ténéré» (μτφ. το απόλυτο τίποτα) και η οποία αποτελεί σήμερα το κρατικό μόρφωμα με το επίσημο όνομα «Δημοκρατία του Νίγηρα» είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα της πορείας ολόκληρης της Αφρικής. Μία ήπειρος ψηφιδωτό πολιτισμών, με άγονο έδαφος και πλούσιο υπέδαφος η οποία είναι καταδικασμένη να ζει έρμαιο των εκάστοτε οικονομικών και πολιτικών προτεραιοτήτων της πολιτισμένης δύσης.

Κουντούρης Νικόλας

Πολιτειολόγος, διδάκτωρ πολιτικής επιστήμης του Ινστιτούτου πολιτικών σπουδών του Aix-en-Provence της Γαλλίας.       http://immigration-phenomenon.blogspot.com/