Η Περσεφόνη και η γυναίκα σκελετός

Κάθε φορά που η Περσεφόνη πηγαίνει να συναντήσει τον εραστή της τον Πλούτωνα, αφήνει πίσω της θλιμμένη και κλαίουσα, τη μητέρα της Δήμητρα, η οποία θα προσμένει καρτερικά για ακόμη μια φορά την επιστροφή της. Στον μύθο, η μετάβαση της Περσεφόνης στον Άδη σηματοδοτεί την έναρξη της χειμερινής περιόδου και τελειώνει με την επιστροφή της θεάς, όταν φέρει μαζί της και την πρώτη ανοιξιάτικη αύρα. Ο συμβολισμός της αέναης εναλλαγής που διέπει ως αρχή τη δημιουργία εμφανίζεται σε μύθους όλων των πολιτισμών αντανακλώντας το δέος του ανθρώπου προς τους νόμους της φύσης που τον περιβάλλει.

Καθώς αποτελούμε κομμάτι της, η πένθιμη συμφωνία της χειμερινής φύσης αγγίζει με τις κρύες της νότες τις πιο σκοτεινές χορδές της ψυχής μας, και μας συνεπαίρνει ως άλλη Περσεφόνη στα έγκατα του Κάτω Κόσμου ερωτοτροπώντας με τον θεό Άδη. Η μυστηριακή, θα λέγαμε, μέθεξη της ψυχής με την γυμνή, κρύα και πολλές φορές τρομακτική πλευρά της φύσης, μάς αναγκάζει ν’ αφουγκραστούμε την εσωτερική μας φωνή. Είναι περίοδος ανάπαυσης, περισυλλογής, ενδοσκόπησης, εγκαρτέρησης. Η ψυχή φαντάζει ως πολεμιστής που καλείται να ανασυντάξει τις δυνάμεις του για την επόμενη μάχη.

Ωστόσο, η εσωτερική απογύμνωση του εαυτού μας χωρίς το εκτυφλωτικό φως και το οργιαστικό όσο και παραπλανητικό πνεύμα του καλοκαιριού, μας τρομάζει. Τρομάζει το εγώ μας. Το εγώ μας αρέσκεται στις ηδονές και την καλοπέραση. Αντιστέκεται στη λαχτάρα της ψυχής μας για εξέλιξη και υπέρβαση. Μένει προσκολλημένο στα θέλω του και τρέφεται από την εσωτερική τεμπελιά, την πλάνη, τη βολή. Γίνεται υπερτροφικό. Αρνείται πεισματικά ν’ αποδεχτεί τη φύση της αιώνιας εναλλαγής των πάντων, επειδή αρνείται να αντιμετωπίσει οτιδήποτε του θυμίζει θάνατο. Αρνείται, γιατί φοβάται. Φοβάται ότι θα χάσει την υπόσταση και την ταυτότητά του. Όπως τρέμει μπροστά στην εξολοθρευτική δύναμη της αγάπης, έτσι εθελοτυφλεί στους μικρούς και μεγάλους, τους πραγματικούς ή συμβολικούς θανάτους, γιατί δεν πιστεύει στην αναγέννηση. Για το εγώ μας o ρυθμικός κανόνας «ζωή – θάνατος – ζωή» έχει την τρομακτική εικόνα του σκελετού, όπως μας αφηγείται με αλληγορικό τρόπο ο «Μύθος της γυναίκας σκελετού» των Ίνουιτ...........

Ο ψαράς του μύθου, μετά από τον πρώτο αποτροπιασμό και την απογοήτευσή του, ξεμπλέκει με προσοχή και υπομονή ένα ένα τα κουβαριασμένα κόκαλα της γυναίκας σκελετού που ψάρεψε από τον παγωμένο βυθό του ωκεανού, παρακινούμενος από την αναπάντεχη συμπόνοια που ένιωσε γι’ αυτόν τον τόσο παράξενο θησαυρό που πιάστηκε στα δίχτυα του. Όταν ο ήρωας πέφτει εξουθενωμένος σε βαθύ ύπνο, του ξεφεύγει ένα δάκρυ συγκίνησης. Η γυναίκα σκελετός βλέπει το δάκρυ που κύλησε από την ψυχή του, τον πλησιάζει και του το κλέβει πίνοντάς το. Αυτή η σταγόνα αρχίζει ως εκ θαύματος να την αναζωογονεί, μεταμορφώνοντάς την στην ωραία γυναίκα που ήταν πριν πνιγεί. Οι δυο τους έζησαν αχώριστοι απολαμβάνοντας τη βαθιά αγάπη που ένιωθε ο ένας για τον άλλο.

Οι δύο αυτές θηλυκές μυθικές φιγούρες μας μυούν σε ένα από τα θεμελιώδη μυστήρια της ύπαρξής μας. Η κατανόηση και αποδοχή του άγονου, κρύου και νεκρού προσώπου της ζωής ως αναπόσπαστο τμήμα της, μας χαρίζει την υπέρβαση, τη σοφία και τη βαθιά αίσθηση, ότι παλλόμαστε κι εμείς στο ρυθμό των ωκεάνειων κυματισμών της συμπαντικής συνειδητότητας.

Μαρία Νικηφόρου

Οι Ίνουιτ είναι πιο γνωστοί ως «Εσκιμώοι». Ο μύθος είναι από το βιβλίο “Women who run with the Wolves” της Clarissa Pinkola Estés, Ballantine Books, New York.       Smartpost