Tι απέγιναν τα παιδιά των Ελλήνων ανταρτών

Με τα «παιδιά των ανταρτών», τα οποία, στο τέλος του εμφυλίου πολέμου, μεταφέρθηκαν από την Ελλάδα στις τότε σοσιαλιστικές χώρες της ανατολικής Ευρώπης, καταπιάστηκε, πρόσφατα, μια Γερμανίδα δημοσιογράφος. Πρόκειται για τη Μάργκοτ Όβερατ, από τη Βρέμη, η οποία παρουσίασε την έρευνά της σε ραδιοφωνική εκπομπή, με τίτλο: «Απαγωγή ή σωτηρία». Όπως επισημαίνεται σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας της Ντόιτσε Βέλε («ΝΒ»), η Όβερατ μίλησε με τουλάχιστον δέκα από τα τότε «παιδιά της πολιτικής προσφυγιάς», τα οποία ζουν ακόμη στην Ουγγαρία. Συνεχίζει, μάλιστα, να μελετά διεξοδικά τις συνθήκες διαβίωσης όλων αυτών των παιδιών, και στις υπόλοιπες χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, με πρώτη και καλύτερη την DDR, δηλαδή την πρώην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας.
Εξήντα χρόνια μετά τη λήξη του, ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα εξακολουθεί να θεωρείται ως ένα από τα πλέον σκοτεινά κεφάλαια της ευρωπαϊκής ιστορίας και παραμένει εν πολλοίς άγνωστος στο μέσο Ευρωπαίο. Όμως, ακόμη πιο άγνωστο γεγονός εκείνης της χρονικής περιόδου είναι η μεταφορά των παιδιών αυτών.

Μοναδικό γεγονός

Μιλώντας στη «ΝΒ», η Μάργκοτ Όβερατ είπε πως καταπιάστηκε με το συγκεκριμένο γεγονός επειδή το θεώρησε «μοναδικό» και τόνισε: «Πληροφορήθηκα τυχαία, πως στην Ουγγαρία, σε κάποιο πύργο, μεγάλωσαν 600 Ελληνόπουλα από το 1948 και μετά. Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ, πως στον ελληνικό εμφύλιο, χιλιάδες παιδιά, τα παιδιά των ανταρτών φυγαδεύτηκαν στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, ώστε να γλιτώσουν από τυχόν αντίποινα ή από την εθνική διαπαιδαγώγηση σε κάποιο άσυλο παίδων».
Μάλιστα, το γεγονός της προξένησε τόσο μεγάλη εντύπωση, ώστε άρχισε αμέσως να διαβάζει και να συλλέγει υλικό και πληροφορίες, ώστε να κατανοήσει το γιατί και το πώς έφθασαν στις εν λόγω χώρες αυτά τα παιδιά. Μάλιστα, παρά τις συνεχείς έρευνες, χρειάστηκε δύο χρόνια έως ότου εντοπίσει κάποια από αυτά στην Ουγγαρία. Τελικά, κατάφερε να τους πάρει και συνεντεύξεις, καταγράφοντας τις εμπειρίες τους.
Άλλωστε, οι μεγαλύτερες δυσκολίες που είχε στις έρευνές της αλλά και στην καταγραφή μαρτυριών, ήταν να πείσει τους πρωταγωνιστές να μιλήσουν μπροστά στο μικρόφωνο. Οι περισσότεροι ξεσπούσαν σε κλάματα ή αρνούνταν εντελώς να αναφερθούν σε μια ανοιχτή πληγή: για το ότι έζησαν καλά, όπως δηλώνουν σήμερα, αλλά χωρίς πραγματική πατρίδα και ταυτότητα, ενώ αρκετά στερήθηκαν και την οικογένειά τους.
Αναπάντητο ερώτημα
«Ήμουν στην Ουγγαρία μια ολόκληρη εβδομάδα», ανέφερε η Όβερατ, «και μόλις την τελευταία ημέρα κατάφερα να κάνω τις συνεντεύξεις, οι οποίες έγιναν σε διαφορετικά μέρη. Οι διηγήσεις τους μπορεί να διέφεραν, αλλά κατά κάποιον τρόπο είχαν ένα κοινό στοιχείο: όλα τους, είτε έβλεπαν τη μεταφορά τους στο εξωτερικό ως σωτηρία, είτε ως απαγωγή και ξερίζωμα.» Ενδιάμεση ερμηνεία δεν κατέγραψε η Γερμανίδα δημοσιογράφος.
Έτσι, από τις καταγραφές των μαρτυριών προέκυψε και ο τίτλος της ραδιοφωνικής εκπομπής της Όβερατ, που μεταδόθηκε μεν πέρσι από τη γερμανική δημόσια ραδιοφωνία, πλην όμως, μέχρι σήμερα επαναλαμβάνεται και γίνονται κάθε τόσο συζητήσεις με το θέμα που πραγματεύεται. Συνεχώς, δε επαναλαμβάνεται το ερώτημα: τελικά, τι ήταν αυτή η μεταφορά των παιδιών; Ήταν «απαγωγή ή σωτηρία»;
Στο συγκεκριμένο ερώτημα η Γερμανίδα δημοσιογράφος αδυνατεί - όπως επισημαίνει - να απαντήσει. Άλλωστε, όπως είπε, στόχος της είναι - κατ' αρχήν - «η καταγραφή των μαρτυριών». Πιστεύει, όμως, πως «ενδέχεται η μεταφορά αυτή να ήταν και τα δύο: και απαγωγή και σωτηρία». Ωστόσο, συνεχίζει να ερευνά το ιστορικό αυτό ζήτημα, αν και - όπως διαβεβαίωσε - έχει αντιληφθεί πως άγγιξε μια ανεπούλωτη πληγή του ελληνικού παρελθόντος.             news.ert.gr